Đa dạng chính là lợi thế phát triển của ASEAN

Tổng Thư ký Lê Lương Minh trả lời phỏng vấn trước ngày kỷ niệm Ngày ASEAN.

Nhân dịp này, Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh đã trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN tại Jakarta, sau đây là nội dung cuộc trao đổi.

P/v: Thưa Tổng thư ký Lê Lương Minh, năm nay ASEAN kỷ niệm 48 năm thành lập, cũng là năm các nước thành viên sẽ hoàn thành nỗ lực xây dựng ngôi nhà chung “Cộng đồng ASEAN”, Tổng Thư ký có thể điểm lại những bước tiến quan trọng của ASEAN, nhất là từ khi hình thành ý tưởng thành lập Cộng đồng?

ASEAN là một trong những tổ chức đa dạng nhất thế giới. Khó có thể hình dung có 1 nhóm 10 nước nào đa dạng hơn các nước thành viên của ASEAN. Nước giàu nhất ASEAN có thu nhập bình quân đầu người cao gấp 76 lần nước nghèo nhất. Nước thành viên lớn nhất có dân số lớn gấp 600 lần nước nhỏ nhất.

ASEAN đã biến sự đa dạng đó thành một lợi thế đối với công cuộc phát triển và hội nhập của mỗi nước cũng như của cả Hiệp hội để cùng với liên minh châu Âu, được nhìn nhận là một trong hai tổ chức khu vực thành công nhất, không ngừng lớn mạnh và trưởng thành.

Chỉ trong hơn 1 thập kỷ vừa qua, (2001-2013), tổng thu nhập quốc nội của các nước ASEAN đã tăng gấp 3 lần, đạt gần 2.800 tỷ USD năm 2014, trở thành nền kinh tế lớn thứ 7 trên thế giới, dự báo sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ 5 vào năm 2030 và lớn thứ 4 vào năm 2050.

Thành công lớn thứ hai là chính sự phát triển đó đã tạo điều kiện cho ASEAN đóng vai trò trung tâm trong các cơ chế đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực như Diễn đàn khu vực ASEAN , Cấo cao Đông Á, ASEAN+3, Hội nghị các Bộ trưởng quốc phòng ASEAN, là diễn đàn tin cậy cho đối thoại hợp tác trên cơ sở các nguyên tắc của Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á, tăng cường lòng tin, giảm thiểu khả năng xảy ra xung đột.

Thành công lớn thứ ba là ASEAN đã không ngừng đổi mới, từ một liên minh an ninh hình thành  trong bối cảnh chiến tranh lạnh trở thành một tổ chức với trọng tâm hoạt động là hợp tác phát triển kinh tế, xã hội. Chính ý tưởng xây dựng cộng đồng Kinh tế ASEAN đã ra đời trong quá trình tự đổi mới này.

P/v: ASEAN chỉ còn những bước cuối cùng tiến đến thời điểm thành lập Cộng đồng ASEAN, Tổng thư ký có thể cho biết tiến độ thực hiện các phần việc hiện nay?

Kể từ năm 2003, khi ý tưởng thành lập Cộng đồng ASEAN chính thức được thông qua tại Cấp cao ASEAN lần thứ 9, ASEAN đã có những bước tiến quan trọng. Sau 6 năm thực hiện, ASEAN đã cơ bản hòan tất thực hiện lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN với hơn 93% tổng thể các biện pháp trên cả 3 trụ cột.

Sự hình thành Cộng đồng ASEAN cuối năm nay sẽ làm cho ASEAN trở thành một thực thể chính trị - kinh tế gắn kết và có vai trò quan trọng ở khu vực. ASEAN cũng đạt được những buớc tiến đáng mừng trong việc triển khai sáng kiến liên kết về thu hẹp khoảng cách phát triển và kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN.

Sự ra đời của Hiến chương ASEAN năm 2008 là một dấu mốc quan trọng góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế cho ASEAN. Hiệp hội đã có nhiều nỗ lực kiện toàn tổ chức, bộ máy và đổi mới phương thức hoạt động theo hướng nâng cao năng lực thể chế, hiệu quả phối hợp. Mức độ hợp tác và liên kết giữa các thành viên ngày càng sâu rộng và toàn diện, có sự thay đổi về chất trên cơ sở hữu nghị, hiểu biết, tin cậy, đòan kết và hỗ trợ lẫn nhau, hợp tác chặt chẽ cả song phương và đa phương.

ASEAN là chủ thể quan trọng trong việc bảo đảm hòa bình và an ninh tại khu vực với nhiều biện pháp xây dựng lòng tin, ngăn ngừa và quản lý xung đột thông qua nhiều khuôn khổ và cơ chế khu vực.

ASEAN cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hòa bình và an ninh ở Biển Đông với việc không ngừng nỗ lực xây dựng lòng tin và bảo đảm hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, thúc đẩy đối thoại và hợp tác về các vấn đề trên biển.

Trong lĩnh vực kinh tế, ASEAN đang trở thành một khu vực ngày càng năng động với tốc độ tăng trưởng cao. Trong bối cảnh kinh tế thế giới liên tục suy giảm, các nền kinh tế ASEAN vẫn tăng trưởng ổn định bình quân khoảng 5%/năm.

Trong lĩnh vực văn hóa xã hội, ASEAN đã đạt nhiều kết quả thực chất, nhất là về xây dựng và tăng cường thể chế, cơ chế chính sách nhằm phát triển con người, thúc đẩy các quyền xã hội, phúc lợi và bảo vệ xã hội, bảo đảm môi trường bền vững, nâng cao bản sắc ASEAN.

Về đối ngoại, ASEAN đã xây dựng quan hệ đối tác chiến lược hoặc toàn diện với 10 nước đối thoại, 83 quốc gia và tổ chức khu vực đã cử đại sứ tại ASEAN.

P/v: Tổng Thư ký có thể cho biết, sau 2015 Tầm nhìn của Cộng đồng ASEAN sẽ hướng vào những mục tiêu như thế nào để mang lại lợi ích thiết thực cho các quốc gia thành viên cũng như người dân trong khu vực và tạo ra sức mạnh chung cho giai đoạn phát triển mới của Hiệp hội?

Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 đang được tích cực xây dựng sẽ tiếp tục kế thừa và phát huy những thành quả của tiến trình liên kết khu vực và xây dựng Cộng đồng trong những năm qua. Đây là một quá trình liên tục và việc thành lập Cộng đồng ASEAN vào cuối năm nay chỉ là bước khởi đầu cho một hành trình hội nhập và củng cố Cộng đồng lâu dài. Ngoài những lộ trình hợp tác mới nhằm đẩy mạnh liên kết ASEAN, Tầm nhìn ASEAN 2015 sẽ ưu tiên tăng cường thể chế và nâng cao hiệu quả phối hợp giữa ba trụ cột an ninh - chính trị, kinh tế và văn hóa - xã hội.

Điểm nhấn quan trọng của tầm nhìn là ASEAN sẽ trở thành một cộng đồng hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm. Theo đó, người dân ASEAN sẽ được sống trong môi trường hòa bình, ổn định và hòa hợp, được tạo điều kiện phát triển bền vững và thịnh vượng trong một không gian kinh tế mở, có khả năng cạnh tranh cao, được tiếp cận với các dịch vụ và phúc lợi xã hội toàn diện với các giá trị và bản sắc văn hóa đặc sắc được gìn giữ và tôn trọng.

Để biến Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trở thành hiện thực, các kế hoạch tổng thể trên 3 trụ cột sẽ bao gồm những biện pháp cụ thể, thiết thực và khả thi. Những biện pháp này sẽ có thời hạn rõ ràng và nhằm tạo ra những  tác động tích cực và thực chất đối với đời sống của người dân. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy “văn hóa thực thi” và tăng cường đoàn kết, thống nhất và nêu cao vai trò trungtâm của ASEAN trong việc duy trì hòa bình và an ninh ở khu vực và luôn giữa vai trò chủ đạo trong cấu trúc khu vực đang định hình.

Về kinh tế, ASEAN sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu hoàn thiện một thị trường chung và cơ sở sản xuất thống nhất, trong đó trao đổi thương mại, dịch vụ và đầu tư sẽ được tự do hóa hoàn toàn. Phát triển kinh tế bền vững và đồng đều sẽ là xu thế chủ đạo trong lộ trình liên kết kinh tế của ASEAN trong 10 năm tới. ASEAN cũng sẽ tiếp tục tăng cường kết nối, nhất là về cơ sở hạ tầng để tạo nền tảng thuận lợi hơn nữa cho liên kết kinh tế khu vực.

Trân trọng cảm ơn Tổng Thư ký!