ĐBQH đề xuất xem xét lại quy định cấm người trong gia đình tham gia đấu giá cùng một tài sản

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Trần Văn Tuấn (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) đánh giá cao ban soạn thảo đã thể hiện tinh thần cầu thị, nghiên cứu, tiếp thu khá đầy đủ các ý kiến ĐBQH để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Góp ý cụ thể về việc tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Điều 38 (quy định về đăng ký tham gia đấu giá), đại biểu Trần Văn Tuấn cho biết, tại khoản 23, Điều 1 của dự thảo Luật về bổ sung điểm e vào sau điểm đ, khoản 4, Điều 38 quy định những người sau đây không được đăng ký tham gia đấu giá, gồm: “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột; công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản.”.

Việc quy định thêm các đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá gồm: "công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản”, là phù hợp với quy định của Khoản 2 Điều 195 Luật doanh nghiệp 2020; Điều 12, Nghị Định 47/2021/NĐ- CP quy định chi tiết một số điều Luật doanh nghiệp 2020; Điều 17a, Nghị định 10/2023/ NĐ- CP hướng dẫn thi hành luật đất đai năm 2013. Qua đó sẽ giúp tránh được tình trạng thông đồng dìm giá, “quân xanh, quân đỏ”, tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị không nên bổ sung nhóm đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá là “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột", vì quy định này không phù hợp cả về mặt pháp lý và thực tế.

Đại biểu Trần Văn Tuấn cho rằng, nếu quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột  đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản là hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân, không phù hợp với Hiến pháp và các quy định pháp luật liên quan, không phù hợp đối với trường hợp Nhà nước đấu giá quyền sử dụng đất ở để giao đất cho cá nhân, tổ chức có thu tiền sử dụng đất.  

Về mặt thực tế, nếu cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đều có quyền đăng ký tham gia đấu giá nhiều lô đất khác nhau cùng với nhiều khách hàng khác không có quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân cũng không ảnh hưởng đến tính khách quan của cuộc đấu giá và không phải là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thông đồng, dìm giá.

Đồng thời, theo đại biểu, quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột cùng đăng ký tham gia một cuộc đấu giá, trả giá cùng một lô đất còn phát sinh thủ tục hành chính hết sức phức tạp cho tổ chức đấu giá trong quá trình thực hiện thủ tục cho khách hàng đăng ký tham gia đấu giá.

Do đó, nếu quy định cấm như Dự thảo nêu trên, nhưng không kiểm soát được, sẽ dẫn đến sai sót là sau khi đấu giá xong mới phát hiện người tham gia đấu giá có quan hệ hôn nhân, huyết thống... dẫn đến phải hủy kết quả trúng đấu giá để đấu giá lại. Điều này cũng sẽ tạo ra một hệ lụy rất lớn, gây tốn kém, lãng phí do việc phải tổ chức đấu giá lại, đó là chưa kể đến việc Tổ chức đấu giá tài sản phải đối diện với việc có tranh chấp khiếu kiện phức tạp.

Còn đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn ĐBQH TP Hải Phòng) đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung vào khoản 2 Điều 1 của dự thảo luật về giải thích từ ngữ “cuộc đấu giá” để tạo thuận lợi cho việc hiểu và áp dụng các quy định của luật trong thực tế.

Hiện nay, có các cách hiểu khác nhau về cuộc đấu giá, có quan điểm cho rằng, cuộc đấu giá chỉ gói gọn tại thời điểm đấu giá viên điều hành việc trả giá. Quan điểm khác cho rằng, cuộc đấu giá gồm toàn bộ các trình tự, thủ tục mà tổ chức đấu giá chuyên nghiệp, đấu giá viên phải thực hiện từ khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị ký hợp đồng dịch vụ đấu giá từ người có tài sản đến khi lập xong biên bản đấu giá, vì vậy cần có quy định rõ ràng để triển khai thống nhất.

Tại điểm d khoản 19 Điều 1 dự thảo luật đã sửa đổi bổ sung khoản 3 Điều 34 Luật Đấu giá tài sản, theo đó bổ sung nội dung tổ chức hành nghề đấu giá phải thông báo công khai trên Cổng Đấu giá tài sản quốc gia, quy chế cuộc đấu giá cùng với việc thông báo công khai việc đấu giá tài sản quy định tại Điều 57 của luật. Đại biểu đề nghị cân nhắc nội dung này, vì theo quy định tại khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều 35 và Điều 57 của Luật Đấu giá tài sản hiện hành, thông tin về tài sản được niêm yết và đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử quốc gia về đấu giá tài sản của Bộ Tư pháp, các quy định này đã đầy đủ, đảm bảo tính công khai minh bạch và được thực hiện một cách thống nhất.

Hơn nữa, những nội dung chủ yếu của quy chế đã có trong thông báo đấu giá; đồng thời khi khách hàng biết được thông tin về việc đấu giá đến tham khảo mua hồ sơ đấu giá cũng sẽ được nghiên cứu quy chế cuộc đấu giá được niêm yết tại trụ sở của tổ chức hành nghề đấu giá và kèm trong hồ sơ đã được quy định bổ sung tại Điều 4 của Luật Đấu giá tài sản…

Đại biểu cũng cho biết, dự thảo luật bổ sung quy định những người không được đăng ký tham gia đấu giá, tuy nhiên trên thực tế rất khó thực hiện bởi khi tổ chức cuộc đấu giá, tổ chức đấu giá chuyên nghiệp không thể biết hết quan hệ trong gia đình trong số những người tham gia đấu giá là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh chị em ruột… và không có điều kiện để xác minh các thông tin nói trên.

Mặt khác, việc sở hữu tài sản chung của vợ chồng đã được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình, cha mẹ với con, anh chị em ruột đều có năng lực hành vi dân sự riêng, độc lập với nhau về tài sản. Đại biểu đề nghị cân nhắc việc đưa nội dung này vào dự thảo luật; nếu đưa nội dung này vào dự thảo Luật Đấu giá tài sản cần có cơ chế để thực hiện, đảm bảo tính khả thi trong thực tế, cũng như đảm bảo quyền của cá nhân khi tham gia đấu giá.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị làm rõ thế nào là “có khả năng chi phối hoạt động” vì quy định này mang tính định tính và rất khó xác định trong thực tế…

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh) cho rằng, quy định các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 9 của luật hiện hành có bổ sung điểm d1 khoản 5 về hành vi cấm nhận ủy quyền tham gia cuộc đấu giá của người tham gia đấu giá khác đối với cùng một tài sản mà mình cũng là người tham gia đấu giá tài sản đó; nhận ủy quyền tham gia đấu giá của từ hai người tham gia đấu giá trở lên đối với cùng một tài sản mà những người này là người tham gia đấu giá tài sản đó thì đề nghị viết lại cho gọn như sau: Nhận ủy quyền tham gia đấu giá của từ hai người tham gia đấu giá trở lên đối với cùng một tài sản hoặc người tham gia đấu giá nhận ủy quyền tham gia đấu giá của người tham gia đấu giá khác đối với cùng một tài sản.

Ngoài ra, tại Khoản 1, Điều 39 có quy định tổ chức hành nghề đấu giá tài sản không được sử dụng tiền đặt trước của người tham gia đấu giá vào bất kỳ mục đích nào khác. Theo đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh, đây cũng là một hành vi bị nghiêm cấm. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc chuyển nội dung của khoản 1 Điều 39 này vào các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 9 cho phù hợp, đảm bảo tính thống nhất và tránh các hành vi bị nghiêm cấm là quy định rải rác ở các điều luật khác nhau.