Khi người Ottoman âm mưu xâm chiếm Đế quốc La Mã Thần thánh vào năm 1683, người ta đã lo sợ mọi chuyện sẽ lặp lại hình ảnh của 230 năm trước. Khi đó, năm 1453, quân Ottoman tràn vào Constaninople, kinh đô của Đông La Mã, giết người, cướp của, hãm hiếp và tàn phá thành phố này. Lần này, nguy cơ thành Vienna thất thủ đang hiển hiện trước mắt.
Kỳ 1: Trước cuộc chiến
Tham vọng của người Thổ Nhĩ Kỳ là vô đáy. Họ muốn mở rộng đế chế Ottoman ra tận Trung Âu, muốn những người Cơ Đốc giáo phải phục tùng. Năm 1683, Sultan (Vua Ottoman) Mehmed IV gửi một bức thư đe dọa đến Hoàng đế Leopold I nhà Habsburg của Đế quốc La Mã Thần thánh. Đây không khác gì một lời tuyên chiến, và một cuộc chiến tranh đã không thể tránh khỏi.
Leopold I (trái) và Mehmed IV. |
Kara Mustafa, vị tể tướng của đế chế Ottoman, được giao nhiệm vụ dẫn đầu đội hùng binh của Sultan đến trung tâm châu Âu. Mustafa thề sẽ chiếm được thành Vienna, để “tất cả mọi người Thiên chúa giáo phải nghe theo lệnh của Ottoman”. Từng bước một, ông lên kế hoạch hạ gục các đội quân còn lại của châu Âu cho tới khi cả lục địa chịu khuất phục trước một đế chế Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng.
Kara, tức Mustafa “Đen”, nổi lên trong hàng ngũ người Ottoman thông qua các mối quan hệ gia tộc và thân hữu, sau đó cuối cùng trở thành nhà chỉ huy đứng thứ hai của đế chế này. Ông là bạn đi săn và cũng là con rể của Sultan. Một số nhà sử học mô tả nguồn gốc của biệt danh “Đen” là liên quan đến bản tính xấu xa của Mustafa, càng đen tối hơn nữa với thói lừa dối, nát rượu và không khoan nhượng với những người phản đối ôn hòa nhất. Ông nổi tiếng vì luôn bộc lộ mặt đen tối của mình. Mustafa chinh phục thành Human của người Crimea vào năm 1674 rồi ra lệnh những cư dân còn sống sót phải bị lột da sống như một thứ trò chơi hoang dã. Da của họ được nhồi và gửi về làm quà cho Sultan.
Tranh vẽ cảnh nhìn từ trại của quân Ottoman hướng ra Vienna. |
Mustafa có rất nhiều lý do để chinh phạt thành Vienna. Đầu tiên, ông ta có thể bị lật đổ bất cứ lúc nào vì chức tể tướng đang bất ổn một cách đầy nguy hiểm. Bao vây Vienna có thể làm xao lãng đội quân thích nổi loạn của ông với những hy vọng về chiến lợi phẩm. Thứ hai, nếu ông có được Vienna, được người Ottoman lý tưởng hóa là “quả táo vàng”, ông sẽ thu được danh tiếng và ổn định vị trí của mình với Sultan. Người Thổ đã từng nói về “quả táo vàng’ như một thành phố Thiên chúa giáo đầy kỳ lạ, đến nỗi việc chiếm được nó sẽ mang đến một kỷ nguyên vàng cho đạo Hồi. Liệu ai có thể loại bỏ một vị anh hùng đã mang đến một món quà như vậy cho người dân của Allah?
Cuối cùng, Mustafa dự định lấy việc đánh bại Vienna là bước đi đầu tiên tiến tới thống trị toàn Trung Âu. Nếu người Hồi giáo chiếm được thành phố này, họ sẽ hoàn tất cuộc chinh phạt Hungary và làm bàn đạp để de dọa Đức và Rome.
Tuy nhiên, những lời đe dọa của Mustafa đã không biến thành hiện thực, vì Vienna không phải hứng chịu số mệnh thảm bại như thành Constantinople. Sau cuộc vây hãm năm 1683 kéo dài từ tháng 7 đến tháng 9, và 2/3 trong số 12.000 binh sỹ bảo vệ Vienna tử trận, thành phố này chỉ còn cầm cự vài ngày nữa là sẽ phải đầu hàng. Nhưng câu chuyện đã không diễn biến như vậy. Làm thế nào rất ít người Áo lại có thể chống lại rất nhiều người Thổ?
Cuộc chiến bắt đầu vào ngày 14/7/1683, khi 130.000 chiến binh của Mustafa đã bao vây Vienna, ghìm nó vào sông Danube. Hàng ngũ của họ được xếp thành hình trăng lưỡi liềm, trớ trêu lại là biểu tượng cũ của Constantinople, nhưng hiện là biểu tượng tiêu biểu cho đạo Hồi.
Cuộc xâm lược nước Áo khiến Hoàng đế Leopold I không kịp chuẩn bị. Quân đội hoàng gia của ông đã từng có một chiến dịch thành công trước đối thủ vào năm 1664, đẫn đến thỏa thuận Hòa bình Vasvar. Các điều khoản của hiệp ước này bao gồm lời hứa hẹn của hai đế quốc duy trì hòa bình cho tới năm 1684. Điều đó giúp hoàng đế tập trung vào điều mà ông coi là mối đe dọa lớn hơn: Pháp ở biên giới phía tây.
Mustafa cảm nhận thấy sự yếu kém của Leopold khi Imre Thokoly dẫn đầu một cuộc xâm nhập vào lãnh địa của Habsburg ở Hungary. Mustafa đã thuyết phục Sultan xâm lược Hungary và bỏ mặc Vasvar, vượt qua mọi trở ngại bằng cách đút lót và tạo bằng chứng giả.
Một số nhà sử học tin rằng Sultan Mehmed IV ban đầu đã cho phép Mustafa tấn công Hungary, nhưng không chiếm thành Vienna. Mehmed IV yêu cầu Leopold phải cống nạp pháo đài biên giới Gyor như là điều kiện để duy trì hòa bình giữa hai đế chế Ottoman và La Mã Thần thánh. Mustafa sau đó đưa các lực lượng của ông tới pháo đài, nhưng nhà chỉ huy Habsburg đáp lại rằng ông ta sẽ không nhường lại nó cho tới khi người Thổ đánh chiếm được cả thủ đô.
Chỉ huy của Gyor đã cho Mustafa cái cớ cần thiết để hành động chống lại Vienna. Hội đồng chiến tranh Ottoman bị chia rẽ về việc liệu nên khởi đầu cuộc tấn công vào năm 1683 hay 1684. Khi một họ hàng của Sultan ủng hộ ý kiến năm 1684, Mustafa đã làm ông ta câm lặng khi gọi ông là một kẻ hèn nhát.
Vienna được cai trị bởi Leopold I, Hoàng đế La Mã Thần thánh, người điều hành Áo từ Cung điện Hofsburg. Ông dành buổi sáng ngày 6/7/1683 để tận hưởng cuộc đi săn nhưng cảm xúc của ông nhanh chóng thay đổi vào ngày hôm sau khi ông nhìn thấy chân trời phía đông đỏ rực 40.000 quân Tatar. Hoàng đế bỏ trốn khỏi Vienna cứ như thể người Thổ đã là chủ nhân của thành phố này vậy.
Trần Anh
Kỳ 2: Sức mạnh của người Vienna