Nhiều thập kỷ trôi qua kể từ buổi chiều tháng 2 định mệnh năm 1965 và câu chuyện xung quanh cái chết của Malcolm X vẫn là điều bí ẩn.
Kỳ cuối: Âm mưu, Lý thuyết và Thực tếTác phẩm “The Smoking Gun: The Malcolm X Files” tiết lộ, một báo cáo của FBI vào ngày 22/2/1965 đã tuyên bố Malcolm X bị 10 vết thương trên ngực, đùi và mắt cá chân. Biên bản khám nghiệm tử thi này đã chỉ ra một viên đạn cỡ 9mm, một viên đạn cỡ 45mm và một số viên đạn nhỏ đã găm vào cơ thể của anh. Cả hai phát đạn bắn ra từ khẩu súng săn đã trúng vào tim và động mạnh chủ của Malcolm X.
Tác phẩm The Judas Factor. |
Cảnh sát New York và báo chí địa phương đã đưa ra bản tin đầu tiên, cho rằng hai nghi phạm đã bị bắt giữ và đưa tới đồn cảnh sát. Tuy nhiên, sau đó bản tin này biến mất và cảnh sát đã phủ nhận kịch liệt về sự tồn tại của nó. Đồng thời, họ khẳng định rằng chỉ có Talmadge Hayer bị bắt.
Vì lý do nào đó, Gene Roberts đã chìm dần trong toàn bộ vụ án, tuy nhiên một vài nhà phân tích nghi ngờ rằng anh này chính là người thứ hai đã bị bắt nhưng đã được thả ngay sau đó để bảo vệ vỏ bọc là đặc vụ bí mật của BOSS. Câu hỏi Gene Roberts là ai không bao giờ được nói đến.
BOSS là một cơ quan bí mật và ngay cả cảnh sát cũng không có nhiều thông tin về tổ chức này. Hồ sơ nhân sự của BOSS cũng được giữ bí mật. Vậy Gene Roberts liệu có liên quan đến vụ án và Roberts có phải là tên thật của anh ta hay không? Khẩu Luger không tìm thấy thì như thế nào? Ai đã sử dụng nó? Tại sao có nhiều bí ẩn như vậy?
Trong phiên tòa, Hayer thú nhận đã bắn Malcolm X, tuy nhiên hắn khai rằng Butler và Johnson không có mặt tại vụ ám sát và cũng không liên quan tới vụ nổ súng. Cả hai người này đều có bằng chứng ngoại phạm, vì vậy công tố viên không xem xét kỹ lưỡng về họ.
Thông tin đầu tiên của cảnh sát cho rằng có 5 kẻ tình nghi tham gia vào vụ ám sát. Nhưng không hiểu vì lý do gì mà báo cáo này biến mất khỏi hồ sơ lưu trữ. Nhiều người vẫn tin rằng Talmadge Hayer cùng bốn tên khác đã tham gia tích cực trong vụ ám sát Malcolm X. Cho đến nay, bốn kẻ tình nghi này vẫn chưa xác định được danh tính.
Karl Evanzz, một phóng viên của tờ Washington Post đã nghiên cứu hơn 300.000 trang tài liệu của FBI và CIA để viết cuốn sách “The Judas Factor”. Trong lời giới thiệu, ông khẳng định rằng: “Sau khi phân tích những tài liệu này, tôi tin rằng Louis E. Lomax, một nhà báo người Mỹ gốc Phi siêng năng và có tình bạn với Malcolm X vào cuối những năm 1950, đã khám phá những bí ẩn xung quanh vụ ám sát Malcolm X”.
Martin Luther King với Malcolm X. |
Lomax cho rằng âm mưu ám sát được dàn dựng bởi một người bạn cũ của Malcolm X có tên John Ali, một đặc vụ hoặc có thể là người cung cấp tin cho cơ quan tình báo. Trước đó, Malcolm X đã có lời chỉ trích Ali và cho rằng Ali phải chịu trách nhiệm cho việc Malcolm X bị hất cẳng khỏi NOI và cuối cùng Ali leo lên vị trí thư ký quốc gia của tổ chức này. Sau này, Lomax đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn ô tô do xe bị mất phanh.
Đến nay người ta biết rằng, chính phủ và các cơ quan thực thi pháp luật đã đưa người thâm nhập vào OAAU, NOI và hầu hết các tổ chức đấu tranh vì dân quyền khác. Một vài trong số những đặc vụ hoặc người cung cấp tin đã giữ những vị trí cấp cao. Nhiệm vụ của họ không chỉ báo cáo tin tức về hoạt động, kế hoạch và thành viên của tổ chức mà còn gây chia rẽ, nghi ngờ và gieo rắc mối sợ hãi cho những người ủng hộ.
Trong cuốn sách của mình, Evanzz đã đề cập đến sự dính líu của chính phủ qua kế hoạch mang tên Cointelpro nhằm ngăn cản hoạt động của Malcolm X thông qua BOSS, NOI và các nhóm tội phạm có tổ chức. Mục tiêu của chương trình Cointelpro là ngăn chặn những nhà bất đồng chính kiến và các tổ chức chính trị cực đoan thông qua các phương tiện bí mật.
Nhiều người tin rằng Malcolm X và các nhân vật đấu tranh vì dân quyền khác là mục tiêu của chương trình Cointelpro. Mối lo lắng ngày càng tăng khi Malcolm X nhận được sự ủng hộ từ Martin Luther King để biến những cuộc đấu tranh của người Mỹ gốc Phi trở thành vấn đề quốc tế qua việc đệ trình một bản kiến nghị tới Hội nghị của Tòa án công lý quốc tế tại Hague. Trên thực tế, vụ ám sát Malcolm X diễn ra trước hội nghị này chỉ hai tuần.
Cũng có nhiều người tin rằng Malcolm X có lẽ đã bị một băng nhóm tội phạm có tổ chức sát hại do anh đã vận động thành công chiến dịch chống ma túy, rượu và tội ác ở Harlem. Tuy nhiên, nhà chức trách đã không điều tra về sự dính líu của những nhóm mafia mà đa phần trong số đó là những kẻ có quan hệ gần gũi với Malcolm X.
Malcolm X trong quan tài. |