Chắc hẳn ai cũng có thể thấy sự thay đổi rõ nét về mọi mặt của Thủ đô Hà Nội trong vòng 15 năm qua, kể từ thời điểm Hà Nội mở rộng địa giới hành chính, sáp nhập tỉnh Hà Tây và một số xã, huyện của các tỉnh Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Bắc Ninh. Nhìn vào bức tranh tổng thể, có thể thấy kinh tế Hà Nội tăng trưởng vượt bậc, đô thị phát triển nhanh chóng, nhiều tuyến cao tốc, đường xuyên tâm, hướng tâm được hoàn thành, kết nối, giúp cho Hà Nội luôn giữ vai trò là vùng kinh tế trọng điểm… Cùng với đó, Hà Nội luôn nỗ lực xây dựng văn hóa, giữ vững danh hiệu Thành phố vì hòa bình và đã được UNESCO công nhận là "Thành phố sáng tạo của thế giới". Hà Nội luôn vinh dự, tự hào là Thủ đô - trái tim của cả nước.

Những năm tháng đầu khi mới mở rộng địa giới, Hà Nội gặp muôn vàn khó khăn. Nhưng được sự quan tâm, lãnh đạo thường xuyên, trực tiếp của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ; sự phối hợp giúp đỡ của các bộ, ngành Trung ương, của các nhà trí thức, nhà khoa học và sự ủng hộ, động viên to lớn của nhân dân cả nước, cũng như thu hút được nhiều nguồn lực từ bên ngoài, Hà Nội đã phát triển một cách nhanh chóng và vượt bậc.

Hà Nội luôn duy trì tăng trưởng cao hơn và đóng góp tích cực vào tăng trưởng cả nước. Bình quân giai đoạn 2011 - 2022, GRDP của Hà Nội tăng gấp 1,12 lần so với mức tăng chung cả nước. Quy mô GRDP năm 2022 (theo giá cố định 2010) đạt 772,2 nghìn tỷ đồng, gấp 2,17 lần so với năm 2010. Thu nhập tính theo GRDP tăng lên, bình quân đầu người năm 2022 đạt 141,8 triệu đồng (giá hiện hành) - khoảng 5.950 USD, gấp 1,45 lần cả nước (khoảng 4.110 USD) gấp 3,5 - 3,8 lần so với năm 2008 (37,4 triệu đồng - khoảng 1.697 USD).

Thành phố Hà Nội tập trung cao độ cho một số lĩnh vực chủ lực, mũi nhọn và chiếm ưu thế để tăng tốc về kinh tế như: Công nghiệp, thu hút đầu tư, du lịch…

Những năm gần đây, dịch vụ được chú trọng phát triển, đẩy mạnh tái cơ cấu nội ngành, trong đó thành phố tập trung vào số hóa, đẩy mạnh thương mại điện tử và phục hồi phát triển ngành du lịch sau đại dịch COVID-19. Giai đoạn 2011 - 2022, dịch vụ tăng bình quân 6,77%/năm - cao hơn bình quân chung là 6,67%; năm 2022, phục hồi tăng mạnh (đạt 10,06%); 6 tháng đầu năm 2023 tiếp tục đà phục hồi, mức tăng đạt 7,54% - gấp 1,26 lần mức tăng chung của GRDP (5,97%).

Du lịch là lĩnh vực được thành phố chú trọng phát triển nhất, dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Hà Nội được xếp hạng trong nhóm 10 thành phố có tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới, đứng thứ 15 trong danh sách 25 điểm đến du lịch phổ biến nhất trên thế giới.

Năm 2020 và 2021, du lịch bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, khách du lịch suy giảm mạnh. Tuy nhiên, ngay khi đại dịch dần được kiểm soát, thành phố chỉ đạo thực hiện kích cầu và cơ cấu lại các sản phẩm du lịch, trong đó tập trung phục vụ khách nội địa. Thành phố đã công nhận thêm 10 điểm đến, xây dựng thêm nhiều sản phẩm mang đến "làn gió mới" cho du lịch; ký kết hợp tác, kết nối với các tỉnh, thành phố thiết lập "hành lang xanh" du lịch; tổ chức nhiều chương trình kích cầu, tuyên truyền, quảng bá "Du lịch Việt Nam an toàn, hấp dẫn"…

Sáu tháng đầu năm 2023, tổng khách du lịch đạt 12,33 triệu lượt, so với cùng kỳ năm 2022 tăng 42%; trong đó khách quốc tế đạt 2,03 triệu lượt, tăng 7 lần; khách nội địa 10,3 triệu lượt, tăng 22,6%... Dự kiến năm 2023, Hà Nội thu hút 22 triệu lượt khách du lịch, trong đó khách quốc tế là 3 triệu lượt.

Bên cạnh đó, ngành công nghiệp được tích cực cơ cấu lại, tăng tỷ trọng các ngành chế biến, chế tạo và phát triển công nghệ cao. Giai đoạn 2011 - 2022, công nghiệp và xây dựng tăng bình quân 8,19%/năm. Do ảnh hưởng tình hình chính trị, kinh tế thế giới, công nghiệp và xây dựng 6 tháng đầu năm 2023 tăng 3,28%, trong đó công nghiệp tăng 2,82%.

Một số lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao đã có bước phát triển khá như: Điều khiển kỹ thuật số, tự động hóa, robot, nano, plasma, laser, công nghệ sinh học. Hạ tầng khu, cụm công nghiệp tiếp tục được phát triển với 9 khu công nghiệp, 70 cụm công nghiệp đang hoạt động.

Trong 3 năm 2021 - 2023, thành phố đã tổ chức khởi công được 13/43 cụm công nghiệp được phê duyệt theo quy hoạch, 30 cụm công nghiệp còn lại đang hoàn thiện các thủ tục để khởi công và tiếp tục thành lập mới, kêu gọi đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp theo quy hoạch (đến năm 2025 có 159 cụm công nghiệp).

Hiện thành phố có 1.350 làng nghề và làng có nghề, thu hút hàng chục nghìn lao động, trong đó 313 làng được công nhận là làng nghề, làng nghề truyền thống. Công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm khoảng 91% toàn ngành công nghiệp.

Kinh tế tri thức, kinh tế số được chú trọng, Hà Nội luôn là địa phương dẫn đầu cả nước về doanh thu công nghiệp ICT (đạt khoảng 320 nghìn tỷ đồng), với gần 8.500 doanh nghiệp công nghệ thông tin và có 2/5 khu công nghiệp công nghệ thông tin tập trung của cả nước. Nhiều sản phẩm công nghệ cao, thiết bị thông minh được sản xuất tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc.

Ngành xây dựng tăng bình quân 4,14%/năm; nhiều khu đô thị mới được xây dựng tạo diện mạo đô thị mới, hiện đại cho Thủ đô (Khu đô thị Việt Hưng, Vinhomes Riverside, VinCity Ocean Park, VinCity Sportia, Garmuda, Royal City, Times City…).

Thành phố đã thu hút mới trên 4,5 nghìn dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký trên 33 tỷ USD. Ngoài thực hiện chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ năng cho người lao động, tham gia vào mạng sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu thì hằng năm, các doanh nghiệp FDI đã đóng góp trên 10% thu ngân sách, 11% số lao động trong các doanh nghiệp, 11% vốn đầu tư phát triển toàn xã hội.

Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn từ năm 2008 đến nay đều hoàn thành và vượt dự toán thu được Trung ương giao; tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn giai đoạn 2008 - 2022 đạt 2,94 triệu tỷ đồng, tăng bình quân 11,5%/năm. Các nguồn thu được quản lý đầy đủ và chặt chẽ; cơ cấu thu ngân sách nhà nước trên địa bàn có sự chuyển dịch tích cực, bền vững; tỷ trọng thu nội địa đã tăng từ 80,5% năm 2008 lên 91,7% năm 2023…

So với Vùng Kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước, mặc dù Hà Nội chỉ bằng 21,2% và 1% tương ứng về diện tích, 41,7% và 8,1% về dân số nhưng Hà Nội đóng góp tương ứng 47,46% và 12,59% về GRDP, 52,48% và 17,07% về thu ngân sách nhà nước, 14,19% và 4,61% kim ngạch xuất khẩu, 29,77% và 10,77% kim ngạch nhập khẩu. Kinh tế Thủ đô xứng đáng giữ vị trí đầu tàu, là động lực phát triển Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế cả nước.

Ông Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết, trước bối cảnh kinh tế gặp rất nhiều khó khăn, UBND thành phố tổ chức nhiều cuộc gặp mặt đối thoại, trực tiếp trả lời để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho nhiều doanh nghiệp trên địa bàn, nhất là vướng mắc trong lĩnh vực cơ chế đầu tư, đất đai, thủ tục... Hội đồng nhân dân thường xuyên tổ chức các cuộc giám sát chuyên đề, chỉ rõ những vi phạm, yếu kém, thủ tục rườm rà từ các sở, ngành, quận, huyện để kịp thời chấn chỉnh, đề xuất thành phố phương án giải quyết. Tại các kỳ họp, Hội đồng nhân dân cũng thẳng thắn đưa các vấn đề, dự án đang gặp khó khăn để chất vấn và trả lời chất vấn một cách công khai, minh bạch.

Hà Nội đang là một trong những địa phương đầu tiên thực hiện ủy quyền thủ tục hành chính của Chủ tịch UBND thành phố cho các sở, ngành, quận, huyện; hàng trăm thủ tục được phân cấp, giúp công việc được giải quyết nhanh hơn,  thành phố thu hút đầu tư vào địa bàn mạnh mẽ hơn.

Ông Hà Minh Hải, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết: Nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn luôn được Thành ủy, UBND, Hội đồng nhân dân thành phố quan tâm hàng đầu, có nhiều cơ chế đặc thù, ban hành nhiều nghị quyết, văn bản, chương trình nhằm chỉ đạo sâu sát và triển khai một cách nhanh chóng, kịp thời. Đặc biệt, thời gian gần đây, thành phố rất chú trọng việc tạo điều kiện thuận lợi trong giải quyết các thủ tục đầu tư. Điều kiện kinh tế, chất lượng cuộc sống vùng nông thôn của Hà Nội đã được nâng lên rõ nét.

Theo UBND thành phố Hà Nội, ngân sách đầu tư cho các huyện thời gian qua được tăng cường, kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, trường học, bệnh viện, trạm y tế được đầu tư theo hướng chuẩn hóa.
Giai đoạn 2010 - 2015, tổng kinh phí huy động thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới là 27.109 tỷ đồng, trong đó ngân sách thành phố là 8.546 tỷ đồng (chiếm 31,5%). Giai đoạn 2016 - 2020, tổng kinh phí huy động là 62.459 tỷ đồng, trong đó ngân sách thành phố là 21.935 tỷ đồng (chiếm 35,1%). Từ năm 2021 đến quý II/2023 tổng kinh phí huy động là 46.778 tỷ đồng, trong đó ngân sách thành phố là 22.129 tỷ đồng (chiếm 47,3%).

Để phát triển kinh tế nông thôn, Hà Nội đang thúc đẩy thực hiện chương trình mỗi địa phương một sản phẩm (OCOP); năm 2022, đã phê duyệt 518 sản phẩm OCOP, trong đó 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 271 sản phẩm 4 sao, 246 sản phẩm 3 sao. Lũy kế đến nay, thành phố có 2.167 sản phẩm OCOP; phát triển đa dạng các loại cây trồng, vật nuôi, hình thành nhiều vùng chuyên canh, cung cấp sản phẩm, thực phẩm chất lượng cao cho chính địa bàn Thủ đô.

Thành phố triển khai xây dựng nông thôn mới với tốc độ khá nhanh. Đến nay, 15/18 huyện, thị xã đã đạt chuẩn nông thôn mới (còn 3 huyện: Mỹ Đức, Ứng Hòa, Ba Vì đang thẩm định, hoàn thiện hồ sơ); tất cả 382 xã đạt chuẩn nông thôn mới; có 111 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 20 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Diện mạo nông thôn đổi thay tích cực theo hướng ngày một văn minh, hiện đại; các giá trị bản sắc văn hóa truyền thống được lưu giữ và phát huy.

Thành phố đã huy động nhiều nguồn lực tài chính phục vụ nhu cầu vay vốn của hộ nghèo và các đối tượng chính sách; hoàn thành xây dựng 10.000 nhà ở cho người có công, hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa 7.565 nhà ở cho hộ nghèo.

Thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều của Thủ đô năm 2022 giảm còn 0,095%. Tỷ lệ bao phủ Bảo hiểm y tế đạt 92,9% dân số. Thành phố hỗ trợ hơn 515.000 người bị ảnh hưởng đại dịch COVID-19, tổng số tiền là 608,5 tỷ đồng. Các nhu cầu thiết yếu về điện, nước sạch, vệ sinh môi trường được đảm bảo; cảnh quan đô thị, diện tích cây xanh, công viên được cải thiện. Công tác dân tộc được quan tâm, kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số phát triển đồng bộ, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số được nâng lên rõ rệt; từ năm 2018 không còn xã, thôn diện đặc biệt khó khăn.

Thành phố quan tâm đầu tư, thực hiện đột phá về phát triển đồng bộ, hiện đại kết cấu hạ tầng, nhất là hệ thống đường vành đai, trục hướng tâm, cầu đường bộ, gắn với nâng cao năng lực vận tải hành khách công cộng và hạ tầng xã hội. Một số công trình giao thông trọng điểm, cấp bách trên địa bàn đã hoàn thành.

Việc hoàn thành các tuyến đường cao tốc, quốc lộ và trục hướng tâm; các tuyến đường vành đai; các tuyến đường kết nối trong nội đô; các cầu lớn vượt sông; các nút giao, cầu vượt cho người đi bộ; 1 tuyến đường sắt đô thị; hạ tầng giao thông đường thủy; hạ tầng giao thông tĩnh; hạ tầng vận tải công cộng bằng xe buýt… giúp cho sự kết nối, giao thương giữa các vùng và thành thị ngày càng thuận tiện.

Năm 2020, tổng chiều dài đường bộ trên địa bàn Thủ đô đạt 23.395 km (tăng 3.683 km so với năm 2010); tỷ trọng diện tích đất dành cho giao thông trên đất đô thị đạt 10,07%. Hạ tầng giao thông được đầu tư, đưa vào sử dụng, góp phần nâng cao năng lực giao thông, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân.

Ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết, thành phố luôn chú trọng tới việc xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở; phong trào văn hóa, nghệ thuật quần chúng tiếp tục phát triển, lan tỏa tới từng thôn xóm, phố phường, tạo sức hút cho chính chủ thể tham gia là người dân.

Hoạt động giao lưu văn hóa trong nước, quốc tế được mở rộng; nhiều sự kiện văn hóa nghệ thuật lớn, uy tín, chất lượng cao được tổ chức tại Thủ đô, có sức lan tỏa, nâng cao hình ảnh Thủ đô đối với bạn bè năm châu. Bên cạnh đó, thành phố xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh; các giá trị văn hóa truyền thống ngàn năm văn hiến được gìn giữ và phát huy. Hà Nội là địa phương đầu tiên trong nước hoàn thành tổng kiểm kê, đánh giá, phân loại di tích và bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể với 5.922 di tích, 1.793 di sản văn hóa phi vật thể.

Hà Nội phát triển văn hóa đọc, tổ chức phố sách, khai thác có hiệu quả các không gian văn hóa sáng tạo cộng đồng (phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, phố bích họa Phùng Hưng), trở thành sản phẩm văn hóa - du lịch nổi bật của Thủ đô; xây dựng các mô hình làng văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa, gia đình văn hóa dần đi vào thực chất. Nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội có nhiều tiến bộ. Việc ban hành, thực hiện quy tắc ứng xử nơi công sở và nơi công cộng tạo được chuyển biến từ nhận thức đến hành động, góp phần bồi đắp nền tảng văn hóa, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Thể dục, thể thao được đẩy mạnh, Hà Nội giữ vững vị trí là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về thể thao thành tích cao, giành nhiều huy chương quốc tế nhất cho thể thao Việt Nam; thể thao quần chúng tiếp tục phát triển. Tại SEA Games lần thứ 31 và 32, Đoàn thể thao Hà Nội đạt thành tích ấn tượng, đóng góp gần 1/3 tổng số huy chương toàn đoàn Việt Nam.

Thực hiện đột phá về phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đạt kết quả quan trọng. Hà Nội tiếp tục dẫn đầu cả nước về quy mô, mạng lưới trường lớp, chất lượng giáo dục mũi nhọn, về số học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế. Hà Nội đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục Trung học Cơ sở mức độ 2 sớm hơn mục tiêu đề ra.

Tỷ lệ trường công lập đạt chuẩn Quốc gia hiện nay đạt 72,3%. Giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp không ngừng nâng cao chất lượng, đóng góp ngày càng quan trọng vào việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. 

Thành phố chăm lo công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, đầu tư nâng cấp các bệnh viện, cơ sở y tế, trên địa bàn hiện có 82 bệnh viện do Hà Nội quản lý (tăng 27 cơ sở so với năm 2010); nâng cao y đức và thái độ phục vụ của đội ngũ y, bác sĩ, nhân viên y tế.

Hà Nội tích cực triển khai mô hình Trạm Y tế theo nguyên lý y học gia đình và lập hồ sơ sức khỏe điện tử. Công tác quản lý y, dược, y tế dự phòng tiếp tục được tăng cường và từng bước đổi mới.

Thành phố thực hiện tốt các chương trình, mô hình điểm về an toàn thực phẩm, dịch vụ ăn uống và thức ăn đường phố có kiểm soát. Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình; chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em có bước tiến bộ rõ rệt; tỷ lệ sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh đạt trên 85%. Tuổi thọ trung bình của người dân Hà Nội đạt trên 75,5 tuổi, cao hơn mức chung của cả nước 1,8 tuổi, tăng 0,6 tuổi so với năm 2009.

Thành phố đặc biệt quan tâm đầu tư 3 lĩnh vực: Xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia, cơ sở y tế và tu bổ, tôn tạo di tích. Những vấn đề trên đã được Thành ủy, UBND thành phố đưa vào các chương trình, kế hoạch để thực hiện tốt hàng năm.

Theo đánh giá của UBND thành phố Hà Nội, kinh tế Thủ đô thời gian qua duy trì tăng trưởng khá, chống chịu tốt trước những tác động từ bên ngoài, nhất là đại dịch COVID-19, tuy nhiên chưa hoàn thành mục tiêu đề ra các nhiệm kỳ 2011 - 2015 và 2016 - 2020.

GRDP bình quân đầu người của Hà Nội hiện chỉ bằng khoảng 90% của Thành phố Hồ Chí Minh, 73% của Quảng Ninh, 84% của Hải Phòng… và thấp hơn nhiều so với một số thủ đô trong khu vực Đông Nam Á: Bằng 8% của Singapore, 17% của Kuala Lumpur, 26% của Bangkok, 27% của Jakarta... Các thị trường nguồn lực đầu vào cho phát triển Thủ đô chưa đồng bộ. Thành phố chưa đáp ứng yêu cầu tiên phong, đi đầu trong đổi mới kinh tế.

Ngân sách Thủ đô mặc dù có nguồn thu lớn nhưng chỉ đáp ứng một phần nhu cầu đầu tư phát triển trong thời gian qua và những năm tới. Việc giảm tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và ngân sách thành phố Hà Nội sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách đã làm ảnh hưởng lớn đến nguồn lực cho đầu tư phát triển và phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố (giai đoạn 2009 - 2010 là 45%, giai đoạn 2011 - 2016 là 42%, giai đoạn 2017 - 2021 giảm còn 35%, giai đoạn 2022 - 2025 giảm còn 32%). 

Hiệu quả sản xuất nông nghiệp nói chung còn thấp, quy mô nhỏ, năng suất, chất lượng, giá trị chưa cao; cơ cấu sản xuất chưa bền vững, chưa phù hợp với đặc điểm tự nhiên và điều kiện phát triển tại một đô thị đặc biệt. Công tác xây dựng nông thôn mới bước đầu đạt kết quả tích cực, tuy nhiên các tiêu chí đạt còn chưa bền vững; điều kiện sống ở khu vực nông thôn còn có khoảng cách với thành thị. Thu nhập và đời sống của nông dân tuy đã được cải thiện nhưng nhìn chung còn thấp.

Quá trình triển khai công tác sắp xếp, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp của Thành phố gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan dẫn đến không đủ điều kiện triển khai, không đảm bảo mục tiêu đã đề ra… Kinh tế hợp tác, hợp tác xã có quy mô còn nhỏ (76,6% vốn dưới 5 tỷ đồng). Sự liên kết, hợp tác giữa các hợp tác xã còn yếu; mô hình liên hiệp hợp tác xã hiệu quả chưa cao. Năng lực tiếp thu tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất của nhiều hợp tác xã còn hạn chế.

Thu hút đầu tư nước ngoài chưa tương xứng với tiềm năng của Thủ đô. Chưa có nhiều các dự án đầu tư FDI trong các ngành có hàm lượng khoa học, kỹ thuật và công nghệ cao. Mức độ chuyển giao công nghệ còn chậm. Việc liên kết giữa khu vực doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước chưa hiệu quả. Doanh nghiệp FDI đầu tư vào ngành nông nghiệp còn chiếm tỷ lệ thấp. Hầu hết vốn FDI đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản, chế biến và chế tạo.

Môi trường đầu tư, kinh doanh, năng lực cạnh tranh (PCI), thủ tục hành chính và dịch vụ công cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư tuy có cải thiện nhưng chưa tạo ra sự vượt trội so với nhiều tỉnh, thành phố khác trong cả nước; vẫn còn những rào cản như chỉ số gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, chỉ số PCI có xu hướng giảm và ở vị trí thấp.

Công tác quy hoạch và phát triển các đô thị vệ tinh, các thị trấn sinh thái, phát triển nhà ở xã hội, cải tạo chung cư cũ chưa đạt tiến độ, còn gặp nhiều vướng mắc; việc bố trí khu vực phát triển nhà ở xã hội tại các dự án nhà ở thương mại chưa hợp lý, thiếu đồng bộ về chất lượng chung giữa nhà ở thương mại và nhà ở xã hội tại cùng một khu vực. Phát triển đô thị chưa đồng đều, thiếu đồng bộ và chưa tương xứng với tiềm năng. Một số mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ trong công tác quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu về tiến độ đề ra; tỷ lệ đô thị hóa thấp (dưới 50%).

Ùn tắc giao thông vẫn là nguy cơ thường trực; tiến độ đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị rất chậm; tỷ lệ vận tải hành khách bằng phương tiện công cộng thấp (dưới 20%). Tính đồng bộ của hệ thống hạ tầng đô thị còn chưa cao; xây dựng hạ tầng giao thông chưa theo kịp tiến độ đô thị hóa và chưa đồng đều.

Ô nhiễm môi trường ở một số mặt còn gia tăng, đáng báo động (ô nhiễm không khí, nguồn nước). Công tác bảo vệ môi trường không theo kịp sự phát triển nhanh về kinh tế, tăng dân số ở Thủ đô. Việc đầu tư cho bảo vệ môi trường chưa đáp ứng được yêu cầu, huy động nguồn lực đầu tư xã hội còn khiêm tốn. Tình trạng ô nhiễm môi trường các làng nghề vẫn chưa được khắc phục, ảnh hưởng đến môi trường nông thôn.

Tình trạng xả nước thải, chất thải chưa qua xử lý hoặc xử lý không đạt quy chuẩn kỹ thuật về môi trường vào các sông, ao, hồ, kênh mương còn diễn biến phức tạp; chất lượng môi trường nước mặt sông Tô Lịch, một số đoạn sông Nhuệ - Đáy, Cầu Bây... ô nhiễm nghiêm trọng; chậm xử lý ô nhiễm, khơi thông dòng chảy các con sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Sét, Lừ, Nhuệ, Đáy… Úng ngập cục bộ tại khu vực nội thành và một số khu vực đô thị hóa nhanh vẫn diễn ra...

Thành phố đã chủ động xây dựng các chương trình, đề án để triển khai thực hiện các Chiến lược, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.

Thành phố đang nhanh tiến độ thực hiện lập lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 và các đồ án quy hoạch, đặc biệt là Quy hoạch phân khu các đô thị vệ tinh, quy hoạch xây dựng vùng huyện trên địa bàn thành phố.

Thành phố tổ chức nghiên cứu lập một số quy hoạch đặc thù như: khu nội đô lịch sử; khu vực di sản quốc tế, quốc gia như trung tâm Hoàng Thành Thăng Long, Cổ Loa, Văn Miếu, Quốc Tử Giám; hệ thống không gian ngầm; làng nghề truyền thống kết hợp du lịch; Ga Hà Nội và khu vực phụ cận.
Đồng thời, thành phố đang tập trung đầu tư chuẩn bị các điều kiện để xây dựng các huyện Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng thành quận; tỷ lệ đô thị hóa đạt 49,2%.

UBND thành phố nêu cao quyết tâm đổi mới tư duy xây dựng và phát triển Hà Nội trở thành Thủ đô “Xanh - Văn hiến - Thông minh - Hiện đại”, là thành phố đáng sống của cả nước, khu vực và thế giới, Thành phố kết nối toàn cầu, Thành phố sáng tạo.

Hà Nội xác định phải phát huy vị trí là một trong những đầu tàu kinh tế của cả nước; huy động mọi nguồn lực, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế về văn hóa, khoa học và công nghệ, nguồn nhân lực, đất đai, tài sản công cùng các tiềm năng, lợi thế khác để phát triển kinh tế nhanh, bền vững.

Thành phố cơ cấu lại ngân sách, theo hướng ổn định, lâu dài, để tạo nguồn lực phát triển. Hình thành các mô hình mới huy động nguồn lực hiệu quả như PPP, TOD và xây dựng các cơ chế, chính sách nhằm khai thác hiệu quả nguồn lực về đất đai, con người và quy hoạch để phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Cùng với đó, thành phố tiếp tục cơ cấu lại kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, lấy khoa học và công nghệ cao làm trục xuyên suốt chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, ưu tiên sử dụng hiệu quả các nguồn lực trí tuệ - sáng tạo, ứng dụng khoa học, công nghệ, thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; không ngừng nâng cao mức đóng góp của TFP và kinh tế số trong GRDP.

Hà Nội xây dựng một số ngành - chuỗi sản phẩm công nghiệp, dịch vụ hiện đại đặc trưng, với sự dẫn dắt của các tập đoàn doanh nghiệp mạnh, thành những trụ cột phát triển của kinh tế Thủ đô; ưu tiên phát triển một số chuỗi sản xuất công nghiệp - công nghệ cao, dịch vụ tài chính - ngân hàng, logistics; phát triển công nghiệp văn hóa, du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, đặc biệt là du lịch văn hóa.

Thành phố đề ra kế hoạch triển khai hiệu quả các quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, sông Đuống; hoàn thành và triển khai thực hiện hiệu quả Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội (điều chỉnh) đến năm 2045 và tầm nhìn đến năm 2065 sau khi được phê duyệt. Đồng thời, thành phố quy hoạch và xây dựng kết cấu hạ tầng ở ngoại thành phục vụ việc di dời các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm môi trường, cơ sở giáo dục đại học, bệnh viện ra khỏi khu vực nội thành.

Thành phố Hà Nội phát triển hệ thống đường giao thông kết nối nhanh, lan tỏa từ trung tâm ra các vùng ngoại vi; hoàn thành xây dựng các tuyến đường quốc lộ, đường cao tốc, đường xuyên tâm, đường tỉnh lộ, đường vành đai nối Hà Nội với các tỉnh, kết nối đô thị trung tâm với các đô thị vệ tinh, kết nối nội vùng và liên vùng; hiện đại hóa các tuyến đường trục giao thông chính của Thủ đô; phát triển hệ thống giao thông công cộng đồng bộ có sức chở lớn, bến, bãi đỗ xe.

Hà Nội đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trên cao, đường sắt đô thị nổi và ngầm, các công trình ngầm gắn với khả năng kết nối đồng bộ giữa các loại hình vận tải hành khách công cộng; phấn đấu hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng đường Vành đai 4 và xây dựng đường Vành đai 5 trước năm 2027.

Thành phố đề xuất xây dựng và thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách để phát triển Thủ đô Hà Nội trở thành các đô thị hiện đại, thông minh mang tính dẫn dắt và tạo hiệu ứng lan tỏa, liên kết vùng đô thị. Sử dụng các công cụ quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các công cụ thị trường khác để điều tiết, kiểm soát chặt chẽ sự gia tăng dân số đô thị trên địa bàn Thủ đô.

Cùng với đó, thành phố đầu tư, xây dựng phát triển đô thị, hoàn chỉnh mô hình cấu trúc phát triển thủ đô: Thành phố, thị xã, quận, huyện, hành lang xanh - nông thôn; tập trung hình thành một số cực tăng trưởng mới, từng bước hoàn chỉnh mô hình cấu trúc phát triển Thủ đô, tạo ra chùm đô thị với các thành phố, thị xã trong Thủ đô, các đô thị vệ tinh, khu vực đô thị hình thành theo các tuyến đường vành đai, tuyến đường kết nối nội vùng, liên vùng, tuyến đường sắt đô thị làm đối trọng và giải nén, giảm tải cho đô thị trung tâm, đưa người dân ra các đô thị xung quanh.

Hà Nội phấn đấu đến năm 2025 có 3 đến 5 huyện phát triển thành quận; đến năm 2030 có thêm 1 đến 2 huyện phát triển thành quận.

Thời gian tới, thành phố đẩy mạnh hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại. Đồng thời, thành phố phát huy tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô ngàn năm văn hiến, anh hùng, các danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”, “Thành phố sáng tạo”, để bản sắc Hà Nội trở thành nguồn lực quý giá, tạo lợi thế cạnh tranh, thúc đẩy sự thịnh vượng, nâng cao uy tín, vị thế Thủ đô.

Khởi sắc ở các xã miền núi sau 15 năm về Hà Nội:

Bài: Nguyễn Văn Cảnh
Ảnh, đồ họa: TTXVN - TTXVN phát - Trung Nguyên; Video: Vnews
Biên tập: Hà Phương
Trình bày: Hà Nguyễn

06/08/2023 05:55