Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis (phải) và Thứ trưởng Patrick Shanahan
Ảnh: Bloomberg
Sự lựa chọn gây tranh cãi
Ông Shanahan được bổ nhiệm làm quyền Bộ trưởng Quốc Mỹ là một lựa chọn gây tranh cãi. Trong suốt hai năm ông Shanahan đảm nhiệm vị trí Thứ trưởng quốc phòng, Boeing đã giành được một loạt hợp đồng quân sự béo bở trị giá 20 tỷ USD trên cơ sở thỏa thuận trước đây của công ty với Lầu Năm Góc về các chương trình chế tạo máy bay tiếp nhiên liệu và chiến đấu cơ trên biển.
Ngày 23/12, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ thay thế Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis sớm hơn 2 tháng so với dự kiến ban đầu. Theo một số quan chức Mỹ, Tổng thống Trump đã tức giận trước bức thư xin từ chức của bộ trưởng Quốc phòng James Mattis, trong đó chỉ trích chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump.
Đề cập trong bức thư từ chức, người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ bày tỏ hy vọng Tổng thống Trump sẽ tìm được nhân vật thay thế có quan điểm “đồng điệu” với ông hơn. Vấn đề khiến hai bên xảy ra bất đồng là quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Trump. Nhà lãnh đạo Mỹ được cho là đã phớt lờ khuyến cáo từ các cố vấn, trong đó có Bộ trưởng Mattis. Ông đã tuyên bố rút quân với lý do đã chiến thắng tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, bất chấp nhiều tháng nay Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao nói rằng cuộc chiến chống lại nhóm khủng bố này vẫn chưa kết thúc.
Hiện vẫn chưa rõ quan điểm chiến lược của Shanahan và ông chủ Nhà Trắng có điểm gì tương đồng, nhưng họ hợp nhau ở điểm, đó là dành sự quan tâm to lớn đối với công việc kinh doanh. Tổng thống Trump từng ra lệnh cho các nhà ngoại giao ưu tiên công tác bán vũ khí nước ngoài do Mỹ sản xuất, và ca ngợi ông Patrick đã đạt được một loạt thành tựu xuất sắc với cương vị Thứ trưởng Quốc phòng và trước đó là ở tập đoàn sản xuất Boeing.
Trong phiên điều trần trước Thượng viện năm 2017, ông Shanahan nhấn mạnh không phải chiến lược mà chính công nghệ mới là chuyên môn của ông.
"Tôi tin rằng với kỹ năng của bản thân, tôi sẽ bổ sung mạnh mẽ cho Bộ trưởng Mattis," Shanahan khẳng định. "Ông ấy là một chiến lược gia bậc thầy với kinh nghiệm quân sự và chính sách đối ngoại sâu sắc. Là Thứ trưởng Quốc phòng, tôi mang đến những kỹ năng thực thi mạnh mẽ với nền tảng về phát triển công nghệ và quản lý kinh doanh."
Quy định về mặt đạo đức của Lầu Năm Góc yêu cầu Shanahan không dính líu tới bất kỳ thương vụ nào của Boeing. Tuy nhiên, nhà sản xuất máy bay kiêm nhà thầu quốc phòng lớn thứ 2 của Mỹ đã đạt được một chuỗi thành công khi giành được các hợp đồng cạnh tranh lớn sau khi ông Shanahan lên làm thứ trưởng.
Vào tháng 8, Boeing đã giành được hợp đồng trị giá 7 tỷ USD để chế tạo máy bay không người lái tiếp nhiên liệu trên không cho Hải quân. Một tháng sau, họ đã giành được hợp đồng trị giá 2,4 tỷ USD chế tạo máy bay trực thăng cho Không quân. Vào tháng 9, nhà máy bày cũng đã nhận được một hợp đồng trị giá 9 tỷ USD chế tạo máy bay phản lực huấn luyện.
Vị khách thường xuyên của Nhà Trắng
Trước khi được đề cử vào vị trí Thứ trưởng Quốc phòng đầu năm 2017, ông Shanahan là cựu Giám đốc điều hành của tập đoàn Boeing.
Ông bắt đầu sự nghiệp tại Boeing từ năm 1986. Ông chịu trách nhiệm giám sát các chiến lược chuỗi cung ứng toàn cầu của công ty và sử dụng các công nghệ sản xuất tiên tiến. Shanahan là nhân vật then chốt đưa mẫu máy bay Dream 787 đi đúng hướng sau những sự cố sản xuất trong chương trình đầu năm.
Là một kỹ sư chuyên nghiệp, Shanaha có hai bằng thạc sĩ về cơ khí tại Học viện Công nghệ Massachusetts và một bằng thạc sĩ của Trường Quản lý MIT Nam Sloan.
Shanahan là con trai của cựu chiến binh từng tham gia chiến tranh Việt Nam Mike Shanahan. Trong phiên điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện, ông Shanahan cho biết người cha cựu chiến binh đã nuôi dạy ông và các em với tư tưởng “phụ vụ nước Mỹ trước rồi mới đến bản thân”.
Trước khi được Thượng viện thông qua với kết quả bỏ phiếu 92-7, Thượng nghị sĩ bang Arizona John McCain bày tỏ ông không thấy vui khi một giám đốc công nghiệp quốc phòng không có kinh nghiệm quân sự sẽ đến lãnh đạo Lầu Năm Góc.
Trong một bài viết trên tờ The Hill, có nguồn tin tiết lộ ông Shanahan không thân thiết với Bộ trưởng Mattis song rất được ban lãnh đạo Nhà Trắng quý mến.
“Ông ấy không phải là một người đàn ông chính sách hay địa chính trị. Ông ấy là một nhà kinh doanh... và có mối quan hệ tốt đẹp với Tổng thống Trump cũng như Phó Tổng thống Mike Pence”, nguồn tin cho biết. Ông Shanahan cũng là vị khách thường xuyên tới Nhà Trắng. Thứ trưởng Shanahan là tiếng nói mạnh mẽ trong Lầu Năm Góc ủng hộ ý tưởng thành lập Bộ tư lệnh vũ trụ 13 tỷ USD của Tổng thống Trump.