Bà Sùng Thị Chia cùng con gái thêu hoa văn trên vải thổ cầm. Ảnh: Khiếu Tư/TTXVN
Với 1,5% dân số là đồng bào dân tộc Mông sinh sống tại khu vực vùng cao miền núi phía tây, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều đề án, chính sách đặc thù, trong đó ưu tiên đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng đồng bào Mông như: Đề án “Ổn định đời sống, sản xuất và phát triển kinh tế - xã hội đồng bào Mông huyện Mường Lát”; Đề án “Ổn định đời sống, sản xuất và phát triển kinh tế - xã hội các bản dân tộc Mông huyện Quan Sơn”... Từ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ từ nhiều chương trình, dự án cùng với nỗ lực của người dân, nhiều gia đình ở bản Mông vươn lên phát triển kinh tế, chung sức xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Đặc biệt, thực hiện “Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025”, nhiều chương trình, dự án được triển khai. Các chính sách hỗ trợ, của Đảng, Nhà nước phát huy hiệu quả, giúp vùng đồng bào Mông thay da đổi thịt từng ngày.
Cách trung tâm xã Na Mèo, huyện Quan Sơn hơn 10km, Ché Lầu là bản đặc biệt khó khăn nằm tại khu vực biên giới. Bản có 65 hộ với 300 nhân khẩu đều là người Mông. Bao năm qua, bản gần như tách biệt với thế giới bên ngoài, muốn vào đây phải di chuyển qua những con đường đất ngoằn ngoèo, lầy lội. Được Nhà nước đầu tư đường giao thông, điện thắp sáng, trường, trạm… Ché Lầu hôm nay đã đổi thay hoàn toàn.
Năm 2020, UBND huyện Quan Sơn đầu tư làm đường giao thông từ bản Son đi Ché Lầu với chiều dài 5,1km. Năm 2022, huyện Quan Sơn đẩy nhanh tiến độ thực hiện làm đường giao thông nội bản Ché Lầu và đường giao thông nội bản Mùa Xuân (xã Sơn Thủy). Hiện hai con đường giao thông nội bản này đều đã hoàn thành thông suốt từ bản lên tới trung tâm xã, qua đó, người dân đi lại thuận tiện.
Xã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế, phát triển sản xuất, hướng dẫn nhân dân trồng lúa nước hai vụ/năm; đưa giống lúa Nhật J02 vào sản xuất với diện tích 4 ha. Năm 2021, huyện Quan Sơn thực hiện thí điểm Dự án trồng vầu tai bản Ché Lầu với diện tích 170 ha, hiện đã và đang cho tín hiệu tích cực. Năm 2022, xã tiếp tục đưa Dự án nuôi lợn nái sinh sản, hỗ trợ cho 40 hộ tham gia số tiền gần 200 triệu đồng. Thu nhập bình quân đầu người hiện nay của nhân dân là 28 triệu/người/năm…
Ông Phạm Đức Lương, Bí thư Đảng ủy xã Na Mèo cho biết, Ché Lầu là bản người Mông đầu tiên của huyện Quan Sơn được công nhận là bản văn hóa. Bản có nhiều hộ thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm từ chăn nuôi gia súc, gia cầm. Xã đã vận động bà con mở rộng trồng 2 vụ lúa nước trên diện tích đất nông nghiệp để đảm bảo lương thực tại chỗ, phấn đấu đến năm 2025, Ché Lầu trở thành bản nông thôn mới, cơ bản các hộ dân có nhà ở kiên cố trong năm 2023.
Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, người Mông ở bản Suối Tôn đã có nước sạch sử dụng.
Ảnh: Khiếu Tư/TTXVN
Bản Suối Tôn, xã Phú Sơn cách thị trấn Hồi Xuân khoảng 40 km, đây là bản người Mông duy nhất của huyện Quan Hóa. Gần 10 năm trước, con đường vào bản nhỏ, hẹp, dốc hiểm trở, hiện nay, đường bê tông đã vào tận bản.
Người Mông ở bản Suối Tôn có tập quán định cư ở những nơi ven suối nên cư dân ở đây chia làm bốn khu nằm ven bốn con suối nhỏ. Trong 10 năm trở lại đây, được sự quan tâm đầu tư mạnh mẽ của tỉnh, sự chủ động vào cuộc của huyện và xã cùng tinh thần chủ động vươn lên, không chông chờ, ỷ lại của đồng bào, bản Suối Tôn ngày càng thay da đổi thịt. Đường lên bản, nội bản được bê tông hóa; cơ sở hạ tầng ngày càng nâng cấp, điểm trường Mầm non và Tiểu học được xây dựng khang trang bằng ngân sách nhà nước và nguồn vốn xã hội hóa, đáp ứng nhu cầu giáo dục tại chỗ của đồng bào…
Trước kia, người dân chỉ biết đi rừng làm nương rẫy, chăn nuôi nhỏ lẻ, hiện nay, đồng bào đã biết trồng lúa nước và đưa cây trồng có giá trị kinh tế vào sản xuất như, cây gai xanh với diện 5ha, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Đến Suối Tôn hôm nay dễ dàng nhận ra bản có thêm nhiều ngôi nhà mới khang trang. Nhiều nhà đang tập trung sửa chữa và xây mới. Năm 2022, bản có 3 ngôi nhà được xây dựng mới từ chương trình hỗ trợ nhà đại đoàn kết của MTTQ tỉnh. Năm 2023, bản tiếp tục có thêm 16 ngôi nhà được sửa chữa và xây mới từ nguồn vốn dành cho người nghèo vùng đặc biệt khó khăn.
Đồng bào Mông tỉnh Thanh Hóa hiện có hơn 3.600 hộ với trên 19.500 nhân khẩu, sinh sống tập trung ở 44 bản, thuộc 10 xã biên giới thuộc 3 huyện Mường Lát, Quan Hóa, Quan Sơn.