Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc phát biểu tại Hội nghị. |
Tham dự Hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc; đồng chí Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo Tây Bắc; đồng chí Nguyễn Văn Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai; cùng đại diện các bộ, ban, ngành, các địa phương và doanh nghiệp.
Phát biểu khai mạc tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh: Việt Nam có tiềm năng to lớn về phát triển dược liệu, có điều kiện để hình thành và phát triển công nghiệp dược liệu. Xu hướng gia tăng việc sử dụng thuốc và các sản phẩm về dược liệu trên thế giới hiện nay đang tạo ra nhiều cơ hội cho ngành dược liệu nước ta phát triển.
Đồng chí Nguyễn Văn Bình cũng khẳng định, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến phát triển dược liệu và y dược cổ truyền. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng đã cụ thể hóa các chủ trương đường lối của Đảng về phát triển cây dược liệu với chiến lược quy hoạch chính sách cụ thể. Điển hình như “Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, ban hành theo Quyết định số 1976 năm 2013; “Chiến lược Quốc gia về Phát triển ngành dược Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”… Trên cơ sở đó, các bộ, ngành, địa phương cũng đã ban hành nhiều chính sách cụ thể có liên quan đến phát triển dược liệu, nhờ đó ngành dược liệu nói chung và dược liệu vùng Tây Bắc nói riêng, cũng đã có những bước phát triển khởi sắc hơn.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp dược liệu phát triển còn chậm, lợi thế của y dược cổ truyền, y học dân tộc chưa phát huy tốt. Đến nay, ngành dược liệu chưa trở thành ngành kinh tế tương xứng với tiềm năng, giá trị kinh tế tạo ra còn thấp, số lượng các doanh nghiệp dược còn ít, đa số quy mô còn nhỏ, năng suất thấp, chưa có vị thế trong sản xuất, xuất khẩu, năng lực cạnh tranh và khả năng tham gia chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu còn nhiều hạn chế.
Để triển khai các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển cây dược liệu tại vùng Tây Bắc, đồng chí Nguyễn Văn Bình cho rằng, cần đánh giá đúng, toàn diện thực trạng, tiềm năng phát triển dược liệu trên địa bàn vùng Tây Bắc. Từ đó, xác định các loại dược liệu để phát triển của từng địa phương, của vùng Tây Bắc, đề ra phương thức, giải pháp trồng, sản xuất, tiêu thụ dược liệu trên địa bàn.
Trên cơ sở đó, bàn và thống nhất một số giải pháp phát triển cây dược liệu; đề xuất cơ chế chính sách đặc thù để tăng cường việc quản lý, phát triển dược liệu bền vững trên cơ sở phát huy vai trò của Nhà nước, chính quyền địa phương với các nhà khoa học, doanh nghiệp, ngân hàng và nhà nông trong phát triển dược liệu. Rà soát, bổ sung và đề xuất điều chỉnh một số quyết định của Chính phủ về quy hoạch dược liệu trên địa bàn Tây Bắc phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế hiện nay.
Đồng chí Nguyễn Văn Bình yêu cầu, các bộ, ban ngành cần phải bám sát, đáp ứng yêu cầu, nhu cầu thực tế mà Tây Bắc đang đặt ra. Cần nghiên cứu để xây dựng được bản đồ quy hoạch các loại dược liệu; xác định được các loại cây ưu thế, có chất lượng phù hợp với thổ nhưỡng của mỗi địa phương; xây dựng được chuỗi giá trị gia tăng từ ươm giống, nuôi trồng đến chế biến và tiêu thụ dược liệu; đề ra được giải pháp tổng thể về trồng, khai thác, chế biến, sử dụng dược liệu của vùng Tây Bắc và của từng địa phương…
Đồng thời, đề xuất ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển dược liệu đối với vùng Tây Bắc, giúp các địa phương, doanh nghiệp xây dựng, hoàn thiện các đề án, dự án phát triển dược liệu. Đặc biệt, đề xuất để ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển dược liệu, y dược cổ truyền đối với tỉnh Lào Cai, địa phương được chọn làm thí điểm trên địa bàn vùng Tây Bắc theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Quang cảnh Hội nghị "Phát triển dược liệu vùng Tây Bắc". |
Với hơn 500 loài cây dược liệu và vốn tri thức bản địa quý giá, trong đó có nhiều loại cây dược liệu quý, hiếm có giá trị y dược rất cao,
như tam thất hoang, sâm hoàng liên, đảng sâm, ngưu tất, kim tuyến, cây mật gấu, chè dây, giảo cổ lam, đỗ trọng… Tây Bắc cũng là địa bàn sinh sống của cộng đồng hơn 30 dân tộc, có một kho tàng kinh nghiệm quý báu về chế biến và sử dụng cây thuốc của đồng bào các dân tộc. Đây cũng là vùng có lực lượng lao động địa phương dồi dào, có kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp trên vùng cao núi đá và canh tác trên đất dốc…, là những tiềm năng và cơ hội rất lớn để phát triển cây dược liệu.
Bên cạnh đó, với xu hướng trở về thiên nhiên, tăng cường sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên, và xu hướng phát triển các loại thuốc mới có nguồn gốc tự nhiên hiện nay của nhiều hãng dược, nên nhu cầu tiêu thụ về dược liệu trong nước, cũng như tiềm năng cho xuất khẩu dược liệu là rất lớn.
Thực tế cho thấy, trồng dược liệu quý cho thu nhập cao gấp nhiều lần trồng lúa và các cây lương thực khác. Đơn cử như trồng đương qui thu nhập từ 90-100 triệu/ha/năm, trồng Actiso thu từ 60 - 80 triệu/ha/năm. Trong khi trồng lúa chỉ cho thu nhập từ 20 - 40 triệu/ha/năm. Chính vì vậy, việc phát triển cây dược liệu sẽ là cơ hội để các tỉnh vùng Tây Bắc xóa đói giảm nghèo và làm giàu từ cây dược liệu, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị kinh tế, giúp các tỉnh vùng Tây Bắc phát triển bền vững.
Trong "Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030" đã được Chính phủ phê duyệt, Tây Bắc được quy hoạch là một trong 8 vùng dược liệu trọng điểm. Thời gian qua, nhiều tỉnh đã chủ động tổ chức quy hoạch các vùng nuôi trồng, khai thác dược liệu; đã xác định được một số các vùng lợi thế, tiềm năng phát triển, hình thành một số vùng chuyên canh dược liệu như vùng quế ở Yên Bái, Actiso ở Lào Cai… Một số tỉnh, thành phố đã thực hiện công tác nuôi trồng dược liệu gắn với xóa đói giảm nghèo, hình thành được nhiều mô hình phát triển dược liệu gắn với chuỗi giá trị kinh tế cao.
Tại hội nghị, nhiều địa phương, doanh nghiệp trồng, sản xuất, chế biến dược liệu cũng đã nêu những khó khăn, thách thức trong việc phát triển cây dược liệu vùng Tây Bắc, trong đó, chủ yếu là những khó khăn về điều kiện tự nhiên, như địa hình hiểm trở đi lại khó khăn. Đây cũng là vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, mùa đông tuyết rơi, sương muối, thiếu nước, mùa hè mưa lũ ngập lụt… ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển cây dược liệu. Bên cạnh đó, do điều kiện kinh tế khó khăn, cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn và chưa đồng bộ; kỹ thuật canh tác còn kém, năng suất và chất lượng chưa cao; công tác bảo tồn nguồn gen chưa đáp ứng được nhu cầu, khoa học công nghệ còn lạc hậu, chưa được đầu tư đúng mức…
Các đại biểu tham dự hội thảo cũng đề xuất nhiều ý kiến đóng góp thiết thực, nhằm phát triển cây dược liệu vùng Tây Bắc, đặc biệt là về cơ chế, chính sách, sự phối hợp của các ban, ngành, sự hỗ trợ của địa phương, của các nhà khoa học… trong việc nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ dược liệu, để tiến tới đưa cây dược liệu phát triển và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của vùng Tây Bắc.