Khu vực tập kết rác của Nhà máy tại thôn Khe Giang, xã Thượng Yên Công, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Nguồn: baoquangninh.com.vn |
Ông Bùi Văn D. cho biết, khu vực bị ảnh hưởng của bãi xử lý rác thải có 14 hộ dân cách nhà máy 500m và 38 hộ cách 1.000m; số hộ là người dân tộc Dao chiếm 50%. Những hôm mưa to, nước tràn từ hố chôn rác xuống con suối bên dưới; những ngày trời nắng, mùi hôi và khói bụi từ khu vực này bay đến khu vực dân cư gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Đáng chú ý, người dân nhiều lần phát hiện công nhân của đơn vị xử lý rác thải nơi đây đã đặt ống thoát nước từ bãi chôn lấp rác chảy thẳng xuống suối khiến nước suối đổi màu, bốc mùi khó chịu.
Chị Lý Thị S. (trú tại Khe Giang, cách bãi rác 300m) cho biết, từ ngày khu vực xử lý rác thải đi vào hoạt động cũng là ngày gia đình chị sống chung với ruồi, muỗi, sinh hoạt thường ngày như tắm, giặt, nấu ăn… đều bị ảnh hưởng, vừa làm vừa phải xua đuổi muỗi. Thậm chí, đốt hương đuổi muỗi cũng không có tác dụng.
Ông Lý Mẩy M. (34 tuổi, người dân tộc Dao) bức xúc nói, nơi đây có đến hơn 50% hộ gia đình người Dao sinh sống. Gia đình nào có cháu nhỏ mới sinh không dám cho về nhà vì sợ ô nhiễm. Nhiều gia đình phải gửi con vì sợ hít phải khói bụi sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Quá bức xúc vì cuộc sống bị ảnh hưởng, tháng 11/2016, người dân xóm Khe Giang đã nhiều lần lập chốt chặn xe chở rác vào khu vực xử lý. Đến tháng 8/2017, sự việc này tiếp tục tái diễn.
Ông Trần Phi Long, Chủ tịch UBND xã Thượng Yên Công xác nhận sự việc trên và cho biết, xã đã nhiều lần nhận được đơn thư kiến nghị của người dân nơi đây. UBND xã đã chỉ đạo các đơn vị liên quan đưa ra nhiều phương án xử lý và một năm trở lại đây, môi trường đã được cải thiện tốt hơn trước rất nhiều. Tuy nhiên, trước những bức xúc của người dân, phương án tốt nhất vẫn là di dời sang chỗ ở mới, cách xa khu vực bãi rác này.
Theo quy hoạch của thành phố Uông Bí, bãi xử lý rác thải đặt tại Khe Giang-là một thung lũng trong vùng rừng Bảo Đài Sơn, được quy hoạch mới tổng thể 27 héc ta cho 2 đơn vị khác nhau. Khu vực nhà máy đốt rác được sử dụng 5,91ha, gồm 4 lò đốt (hiện chỉ hoạt động 2 lò với công suát 100 tấn rác/1 ngày). Mỗi lò đốt trị giá gần 10 tỷ đồng, thuộc công ty trách nhiệm hữu hạn Việt Long quản lý. Khu vực thứ hai là hố chôn rác (rác thuộc dạng vật thể rắn không thể đốt được thì đưa sang hố chôn), thuộc công ty môi trường đô thị thành phố Uông Bí phụ trách.
Điều đáng nói là bãi chôn lấp rác thải và nhà máy xử lý rác đặt tại vị trí cách khu dân cư chưa đầy 500m. Trong khi đó, theo quy định, vị trí xây dựng bãi chôn lấp rác, nhà máy xử lý rác thải cách khu dân cư tối thiểu là 1.000m.
Trước những bức xúc của các hộ dân nơi đây, Chủ tịch UBND xã Thượng Yên Công Trần Phi Long khẳng định: từ tháng 8/2017, xã đã đề xuất lên UBND thành phố Uông Bí về phương án di dời các hộ dân bị ảnh hưởng. Theo lộ trình đề xuất, trong năm 2017 sẽ di dời 14 hộ (phương án kiểm đếm và đền bù giải phóng mặt bằng sẽ xong trong tháng 10/2017); năm 2018 sẽ di dời toàn bộ 38 hộ còn lại. Tất cả các hộ dân nơi đây có đến 50% là người dân tộc Dao, tập quán sinh sống phụ thuộc chủ yếu vào canh tác trên rừng. Do vậy, địa điểm di dời được ấn định cách khu vực bãi xử lý rác tối thiểu 2km.
Tháng 8/2017, UBND thành phố Uông Bí đã tổ chức các đợt kiểm tra, giám sát tại nhà máy xử lý rác thải của công ty trách nhiệm hữu hạn Việt Long và khẳng định: khoảng cách từ nhà máy đến khu dân cư không đảm bảo về môi trường theo Quy chuẩn Việt Nam 07:2010/BXD, quy định về Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị.
Ông Mai Thanh Toàn, Phó Giám đốc nhà máy xử lý rác Khe Giang cho biết: hơn một năm qua không có lượng rác tồn trong nhà máy. Mỗi ngày, thành phố Uông Bí chuyển về gần 90 tấn rác và đều được đốt hết. Về nhiệt độ lò đốt, đồng hồ hiển thị nhiệt độ buồng đốt sơ cấp 11.000c, buồng đốt thứ cấp là 12.000c… Các trị số cho thấy đảm bảo an toàn về môi trường. Những loại rác không thể đốt được đã chuyển sang hố chôn (thuộc công ty môi trường đô thị thành phố Uông Bí) quản lý. Thời gian qua, nước từ hố chôn này đã tràn xuống suối, tràn ra phần đường đi lại gây ảnh hưởng trực tiếp đến các hộ dân.
Ông Nguyễn Văn Thọ, Phó phòng Quản lý Đô thị thành phố Uông Bí thông tin, ngày 11/8, UBND thành phố Uông Bí đã ra Thông báo số 676 về việc thu hồi đất giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư đối với những hộ dân bị ảnh hưởng bởi nhà máy xử lý rác thải rắn Khe Giang). Theo đó, UBND thành phố chấp thuận phương án đề xuất của UBND xã Thượng Yên Công. UBND thành phố Uông Bí cũng yêu cầu xã Thượng Yên Công tăng cường tuyên truyền, vận động để người dân hiểu (nhất là 38 hộ dân được xếp vào đợt 2 trong việc kiểm đếm, di dời) tránh tình trạng các hộ dân bức xúc, gây mất trật tự an ninh trên địa bàn.
Đây có thể nói là tin vui đến với các hộ dân Khe Giang. Tuy nhiên, từ giờ đến lúc được di dời đến nơi ở mới, những hộ dân nơi đây vẫn đang phải ngày đêm sống chung với mùi ô nhiễm, ô nhiễm nguồn nước và không khí từ nơi xử lý rác. UBND thành phố Uông Bí cần sớm bố trí vốn đầu tư công, khẩn trương di dời các hộ dân ra khỏi vùng ảnh hưởng nhà máy; khẩn trương thực hiện đồng bộ các giải pháp thu gom, xử lý triệt để nước rỉ rác tại bãi chôn lấp rác thải.