Nông dân thu hoạch nhãn tiêu da bò tại xã Xuyên Mộc, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
Ông Trần Bình Dân, ấp Nhân Hòa, xã Xuyên Mộc, huyện Xuyên Mộc cho biết, gia đình ông có 2 ha trồng nhãn, với 200 gốc nhãn tiêu da bò, ước tính năng suất đạt 25 tấn/vụ. Theo đó, vụ sớm ông đã thu hoạch được khoảng 1,5 ha, giá bán 10.000 - 21.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, 10 ngày trở lại đây giá nhãn liên tục giảm mạnh, nay chỉ còn 6.000 - 9.000 đồng/kg (tùy loại), mức giá này thấp nhất từ trước đến nay, thấp hơn so với thời điểm năm ngoài từ 2.000 - 5.000 đồng/kg. Theo ông Dân, giá như hiện nay, người nông dân đang đứng trước nguy cơ thua lỗ rất cao, nhất là đối với những hộ phải đi thuê đất để canh tác.
Hiện tại, đất thuê có giá khoảng 40 triệu đồng/ha, chưa kể chi phí phân bón, chăm sóc và công thuê lao động. Trong khi đó, nếu được đầu tư, chăm sóc tốt, năng suất đạt tối đa, 1 ha nhãn mới đạt doanh thu 100 triệu đồng. Nhãn duy trì ở mức giá 10.000 đồng/kg, người dân mới mong có lãi, còn nếu ở giá thấp như hiện nay, người trồng sẽ lỗ không dưới 10 triệu đồng/ha.
“Năm nay giá thấp, trong khi chi phí thuê nhân công lại cao hơn năm ngoái 50.000 đồng/người. Hiện tôi đang thuê 12 nhân công/ngày để thu hoạch. Giá thuê cắt là 300.000 đồng/người, tỉa, đóng gói là 250.000 đồng/người, chưa bao gồm các khoảng ăn, uống…”, ông Dân chia sẻ thêm.
Ngay cạnh vườn nhãn ông Dân, bà Phạm Thị Hương, cũng đang tranh thủ cắt nhãn bán khi có thương lái tới mua. Bà Hương cho biết, gia đình đang trồng khoảng 1 ha nhãn tiêu da bò, năm nay sản lượng nhãn chỉ bằng một nửa so với năm ngoái.
Năng suất giảm mạnh, trong khi đó giá thành cũng rớt xuống thấp khiến bà vô cùng lo lắng. Với những hộ có diện tích nhỏ như gia đình bà, năm nay thương lái kén mua hơn, do vậy giá cũng bị đẩy xuống thấp, hiện bà đang bán với giá từ 7.000 - 7.500 đồng/kg. Thương lái chọn mua những loại nhãn đẹp, còn loại xấu hơn, người ta thu mua để chế biến chỉ có giá khoảng 6.000 đồng/kg.
“Tôi trồng nhãn đã 7 - 8 năm nay, chưa năm nào giá thấp như bây giờ. Với mức giá này, chúng tôi không đủ bù chi phí đầu tư. Không những giá thấp, việc tiêu thụ cũng vô cùng khó khăn, do hàng ứ đọng, nên thương lái mua chậm và kén chọn hơn mọi năm rất nhiều”, bà Hương cho hay.
Người dân cắt tỉa cành lá nhãn trước khi đóng thùng.
Ông Đoàn Như Anh, thương lái đến từ Đồng Nai cho biết, ông thu mua nhãn tại địa bàn huyện Xuyên Mộc từ nhiều năm nay, trung bình mỗi ngày từ 3 - 5 tấn. Tuy nhiên, chưa năm nào giá nhãn lại xuống thấp như hiện nay.
Nói về nguyên nhân dẫn tới việc giá bị sụt giảm mạnh so với các năm trước, theo ông Đoàn Như Anh, nhãn tiêu da bò là loại nhãn chủ yếu tiêu thụ tại thị trường miền Trung nhưng thời gian qua, miền Trung đang chịu ảnh hưởng của mưa bão, lượng mua giảm mạnh, trong khi đó hiện đang là thời điểm chính vụ của nhãn, dẫn tới nguồn hàng bị dôi dư do không tiêu thụ kịp.
Ngoài ra, năm nay thị trường Campuchia, Trung Quốc… tiêu thụ cũng ít hơn các năm trước, lại thêm dịch COVID-19 nên nhãn không xuất khẩu được, do đó giá cả bị đẩy xuống mức thấp.
Cũng theo ông Đoàn Như Anh, người tiêu dùng nhu cầu ít lại nên khi thu mua, thương lái cũng đặt yêu cầu cao hơn, ưu tiên chọn nhưng vườn quả đẹp, chất lượng.
Trên thực tế, đây không phải là lần đầu tiên trái cây Bà Rịa - Vũng Tàu rời vào tình cảnh rớt giá thê thảm. Không ít lần các tổ chức, cá nhân phải đứng ra kêu gọi “giải cứu” nông sản trên địa bàn tỉnh vì không tiêu thụ được. Sở dĩ giá các loại nông sản trên địa bàn tỉnh hiện nay vẫn luôn bấp bênh mỗi khi thị trường biến động, liên xuống liên tục là do hầu hết hiện nay bà con nông dân vẫn chủ yếu phụ thuộc vào thị trường, thương lái. Hiện, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có nhiều mô hình liên kết giữa doanh nghiệp với người dân trong vấn đề bao tiêu sản phẩm.
Ông Nguyễn Chí Đức, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh có khoảng gần 800 ha nhãn, được trồng ở các địa phương Xuyên Mộc, Đất Đỏ, Phú Mỹ.
Thực trạng “được mùa mất giá, được giá mất mùa” vẫn diễn ra thương xuyên là do hiện nay, việc đổi mới phương thức sản xuất trong nông nghiệp còn chậm, sản xuất manh mún; chuyển dịch cơ cấu cây trồng chủ yếu do tự phát, theo phong trào, thiếu bền vững. Cùng đó, sản xuất chưa gắn với nhu cầu thị trường; liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ hàng hóa theo chuỗi giá trị sản phẩm còn hạn chế, giá cả bấp bênh, phụ thuộc nhiều vào thị trường tự do, tiềm ẩn yếu tốt bất ổn.
Trong khi đó, một bộ phận nông dân của tỉnh vẫn còn nặng tư tưởng tự cung, tự cấp, ít chú trọng đến nâng cao chất lượng cũng như giá trị của các loại sản phẩm, chưa thực sự coi trọng sản xuất theo hướng hàng hóa đối với các mặt hàng nông sản.
Để hạn chế tình trạng đó, thời gian qua, Chi cục đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh xây dựng các vùng chuyên canh tập trung nhằm phát triển theo hướng bền vững, đồng thời kêu gọi, tìm kiếm các doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài tỉnh để liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản.