Thủ lĩnh Hamas và 22 năm âm mưu chống Israel từ trong tù

Âm mưu từ trong tù

Năm năm trước, thủ lĩnh phong trào Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza là Yahya Sinwar đã viết một lời nhắn mà ông biết rằng các bên trung gian của Ai Cập sẽ giao cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Theo cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Meir Ben-Shabbat, ông Sinwar viết: “Hãy chấp nhận rủi ro có tính toán về một lệnh ngừng bắn”.

Trước đó không lâu, người đứng đầu Hamas đã nói điều tương tự với một nhà báo Italy: “Tôi không muốn chiến tranh nữa. Tôi muốn ngừng bắn”. Tham vọng của Sinwar đối với dải đất ven biển nghèo khó của Palestine là: “Chúng ta có thể giống như Singapore, như Dubai”.

Sau cuộc tấn công được lên kế hoạch từ lâu của Hamas vào Israel ngày 7/10, cơ quan an ninh Israel có thể  đang nhìn lại những lời nói của Sinwar dưới một góc nhìn mới. Họ có thể coi đây là một phần trong nỗ lực tạo ra ảo tưởng cho Israel rằng Hamas đang hạn chế sử dụng bạo lực để tập trung vào quản trị.

Các quan chức Israel hiện thừa nhận rằng cảm giác chủ quan với Hamas đã xuất hiện. Trong những năm gần đây, quân đội Israel đã giảm đáng kể công việc giám sát hàng rào biên giới Gaza khi chỉ dựa vào cảm biến điện tử và họ còn điều quân ra khỏi khu vực này để bảo vệ các khu định cư ở Bờ Tây.

Như nhà phân tích Chen Artzi Sror của Israel đã viết gần đây trên tờ báo Yedioth Ahronoth, các nhà phân tích tình báo quân sự đầy tham vọng thích tập trung vào Iran và Syria vì giải quyết các vấn đề của người Palestine không được coi là có tầm quan trọng sống còn nữa.

Tâm lý chung là nghĩ rằng Hamas đã bị răn đe và những thách thức thực sự còn ở xa hơn.

Ông Michael Milshtein, cựu giám đốc nghiên cứu về Palestine thuộc cơ quan tình báo quân đội Israel, nhận định: “Sinwar hiểu thấu tâm lý của người Israel. Ông ta muốn Israel tin rằng Hamas đang tập trung vào ổn định ở Gaza, thúc đẩy các vấn đề dân sự. Ông ta đã gieo rắc ý tưởng sai lầm này vào tâm trí người Israel”.

Ngày nay, khi quân đội Israel biến phần lớn Gaza thành đống đổ nát trong sứ mệnh tiêu diệt Hamas và đã khiến trên 13.000 người thiệt mạng, Sinwar trở thành chủ mưu của vụ tấn công. Ông này là mục tiêu ám sát hàng đầu của Israel và có thể đang ẩn sâu trong một đường hầm ở Gaza.

Khi các cuộc tấn công ngày 7/10 làm thay đổi chính trị khu vực, thậm chí toàn cầu vì làm tăng nguy cơ chiến tranh lan rộng hơn, điều đáng chú ý là động lực dẫn đến cuộc tấn công này lại là một trong hai bên coi nhau là kẻ thù và rất hiểu nhau.

Sinwar và người Israel đã theo dõi và phân tích lẫn nhau trong nhiều thập kỷ.

Sinh ra trong một khu dân cư nghèo ở thị trấn Khan Younis phía Nam Gaza, Sinwar, 61 tuổi, đã giúp thành lập cánh quân sự của Hamas vào cuối những năm 1980 khi cuộc nổi dậy đầu tiên của người Palestine đang diễn ra. Sau đó, ông nhận nhiệm vụ truy đuổi những người Palestine hợp tác với Israel và chịu trách nhiệm giết 4 người trong số họ. Chính quyền quân sự Israel, lúc đó vẫn đang hoạt động ở Gaza, đã kết án ông này tù chung thân vào năm 1989.

Sau song sắt, Sinwar đã thông thạo tiếng Do Thái và hiểu rõ xã hội Israel, thường xuyên đọc báo cùng với tiểu sử của các nhân vật chủ chốt của Israel. Ông cũng trở thành thủ lĩnh không thể tranh cãi của các tù nhân Hamas. Theo các quan chức Israel và một người từng là thành viên Hamas, khi ở trong tù, ông này tiếp tục ra lệnh thủ tiêu những người cộng tác với Israel, trong đó có một người mà chính ông đã tự tay chặt đầu.

Các quan chức mô tả Sinwar là một nhà lãnh đạo lạnh lùng và có sức thu hút, một người đàn ông nhỏ nhắn, gân guốc, mái tóc và bộ râu cắt gọn gần như đã chuyển sang màu trắng.

Đầu những năm 2000, khi ở trong tù, Sinwar bắt đầu bị đau đầu và mờ mắt. Ông được đưa đến Trung tâm Y tế Soroka ở Beersheba, nơi một bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ khối u não, cứu sống ông.

Bà Betty Lahat, giám đốc tình báo của hệ thống nhà tù Israel vào thời điểm đó, cho biết trong một bộ phim tài liệu truyền hình rằng bà đã cố gắng lợi dụng sự kiện đó để tuyển dụng Sinwar làm đặc vụ.

Bà nói: “Tôi đã nói rằng ‘Nhà nước Israel đã cứu mạng ông’. Tôi nghĩ tôi có thể biến ông ta thành một trong những người của chúng tôi, nhưng ông ta không quan tâm. Ông ta cứ nói mãi về ngày ông ta sẽ được thả ra. Tôi đã nói với ông ta rằng ông sẽ không bao giờ thoát ra được. Ông ta nói sẽ có một ngày nào đó: Chúa mới biết”.

Trở lại nguy hiểm hơn

Một ngày nào đó đã xảy ra. Đó là ngày 18/10/2011, khi Israel trao đổi trên 1.000 tù nhân Palestine lấy một binh sĩ Israel tên là Gilad Shalit bị Hamas bắt giữ. Trong số những người được thả và chính là người lập danh sách tù nhân Palestine được thả có tên Sinwar.

Bởi vì Sinwar chỉ giết người Palestine chứ không phải người Israel và không còn trẻ nữa nên một số quan chức Israel không phản đối khi thấy tên ông này trong danh sách. Những người khác không nghĩ vậy.

Ông Milshtein, cựu sĩ quan tình báo Israel, nhớ lại: “Người ta nói rằng ông ta không phải là một mối đe dọa. Ông ta không muốn quay lại hoạt động nguy hiểm, ông ta quên mất cách lập kế hoạch tấn công khủng bố. Tôi đã cố gắng nói với họ rằng họ đã sai. Hamas là sứ mệnh cả cuộc đời. Ông ta chỉ mất một tuần để quay lại với các kết nối và hoạt động của mình. Ngày nay, Hamas ở Gaza là Sinwar”.

Sinwar tái gia nhập Hamas ở cấp cao và đến năm 2017 đã được bầu làm lãnh đạo nhóm trên toàn Gaza, thay thế ông Ismail Haniyeh, người được điều đến Qatar.

Ông Akram Atallah, một nhà báo làm việc tại Gaza thuộc tờ báo Al Ayyam (Bờ Tây), cho biết qua điện thoại: “Hamas và Sinwar đã đánh lừa Israel và khiến nước này nghĩ rằng chiến tranh không phải là một lựa chọn đối với Hamas. Đó là một chiến dịch thông tin sai lệch tinh vi, đánh lừa Israel tin rằng họ đang tìm kiếm hòa bình, người lao động và đời sống kinh tế cho người dân Gaza”.

Sau cuộc tấn công vào ngày 7/10, Ali Baraka, một quan chức cấp cao của Hamas, nói với kênh RT của Nga điều tương tự, rằng nhóm này đã chuẩn bị cho ngày này trong hai năm trong khi đánh lừa Israel rằng họ bận quản lý Gaza. Kế hoạch không chỉ bao gồm cuộc tấn công mà còn bao gồm việc Hamas sẽ cai trị như thế nào sau đó.

Đó là chủ đề của một hội nghị năm 2021 ở Gaza mang tên “Lời hứa cuối ngày”, nơi Sinwar có bài phát biểu quan trọng. Một tài liệu tóm tắt tiết lộ hội nghị này đã đề cập đến chủ đề phải làm gì với các chuyên gia Israel một khi đất nước này bị đánh bại: “Giữ lại các nhà khoa học và chuyên gia Do Thái trong các lĩnh vực y học, kỹ thuật, công nghệ, công nghiệp dân dụng và quân sự trong một thời gian, không để họ rời đi cùng kiến thức và kinh nghiệm của mình”.

Mặc dù các quan chức Hamas chưa bao giờ nói chuyện trực tiếp với chính quyền Israel, Sinwar đã làm việc thông qua trung gian để thuyết phục Israel về ý định tốt đẹp của nhóm Hamas. Là một phần của những nỗ lực này, ông đã hợp tác với Chính quyền Palestine để đàm phán với Israel cấp giấy phép lao động cho khoảng 18.000 người Gaza, cho phép họ làm công nhân ban ngày ở Israel.

Các quan chức an ninh Israel cho biết chính một số công nhân này đã vẽ bản đồ các cộng đồng và lập danh sách các gia đình Israel trong vùng để định hướng cho các tay súng Hamas trước ngày 7/10.

Kể từ sau vụ tấn công, Sinwar đã không đưa ra tuyên bố hay phát biểu nào với báo chí.

Trong khi đó, cách nơi xảy ra vụ tấn công 120km, có một tấm áp phích treo trên tường của Bộ Quốc phòng Israel ở Tel Aviv. Tấm áp phích in hình hàng chục chỉ huy Hamas với những dấu gạch chéo ngang mặt những người đã thiệt mạng. Kế hoạch của Israel là gạch chéo toàn bộ các khuôn mặt trên tấm áp phích đó. Mặt Sinwar được in đầu tiên.