Đại sứ Nga lý giải nguyên nhấn khiến xung đột ở Ukraine thêm trầm trọng

“Chúng tôi kiên quyết: sớm hay muộn các thỏa thuận hòa bình sẽ đạt được, đi ngược lại những nỗ lực của những người bảo trợ Kiev, những người tiếp tục bơm hàng tỷ đô la để kéo dài cuộc xung đột, đem đến khốn khổ cho hàng ngàn người”, Đại sứ Nga Anatoly Antonov nói trong một bình luận được chia sẻ với tạp chí Newsweek ngày 20/2.

Coi sự kiện bùng nổ chiến tranh ngày 24/2/2022 là “một trong những bước ngoặt của lịch sử hiện đại”, ông Antonov bảo vệ quyết định của Điện Kremlin tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt” vào nước láng giềng Ukraine sau gần 8 năm xung đột giữa Ukraine và lực lượng ly khai ủng hộ Nga ở miền Đông nước này.

Đại sứ Nga nói: “Những phát súng đầu tiên do phát xít mới ở Kiev bắn vào mùa xuân năm 2014. Chính họ đã khiến Odessa rơi vào cảnh kinh hoàng và đã điều xe tăng và máy bay tấn công người dân Donetsk và Lugansk. Điều tưởng chừng như một cơn ác mộng đã trở thành hiện thực."

Tuy nhiên, Kiev và Washington có quan điểm rất khác với Nga về cuộc xung đột và các sự kiện dẫn đến nó. Cuộc nổi dậy năm 2014 mà ông Antonov gọi là "một cuộc đảo chính với sự hỗ trợ trực tiếp của giới chức nước ngoài, các nhân vật nhà nước, những người có hệ tư tưởng chủ nghĩa dân tộc cực đoan", lại được chính phủ Ukraine hiện tại và các đồng minh của họ coi là sự thể hiện chính đáng mong muốn của đất nước hướng về phương Tây.

Tuy nhiên, Ukraine đã rơi vào xung đột và cuối cùng là một cuộc chiến toàn diện. Và Đại sứ Antonov đã nêu quan điểm của Nga về triển vọng hòa bình cũng như những trở ngại.

Trong khi các quan chức ở Kiev liên tục cáo buộc Moskva can thiệp vào các vấn đề của Ukraine, ông Antonov lập luận rằng chính phương Tây đã can thiệp vào nước cộng hòa hậu Xô Viết này. Sự can thiệp như vậy, theo ông, đã phá vỡ các cơ hội đạt được hòa bình, cả trong Thỏa thuận Minsk nhằm giải quyết xung đột 2014 - 2022 và nỗ lực hòa giải cuộc xung đột vào hai năm trước.

Ông Antonov nói: “Điều quan trọng là phải hiểu: trong nhiều thập kỷ kể từ khi Liên Xô sụp đổ, Nga luôn tôn trọng độc lập và chủ quyền của Ukraine. Nga nhất quán xây dựng mối quan hệ với nước cộng hòa này trên cơ sở các nguyên tắc hợp tác và láng giềng tốt đẹp được công nhận chung".

Ông giải thích thêm: “Sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt, vào mùa xuân năm 2022, một quá trình đàm phán đã được tiến hành ở Istanbul, điều đó có thể dẫn đến một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, áp lực từ các thủ đô 'thứ ba' không quan tâm đến thỏa thuận ngoại giao đã ngăn cản điều này xảy ra. Người phương Tây đã làm mọi cách để tước bỏ nền độc lập của Ukraine và biến nước này thành đầu cầu chống Nga".

Tuy nhiên, ông lập luận rằng "Nga vẫn không từ bỏ đối thoại", ngay cả khi ông cảm thấy rằng các đối tác ở phương Tây đang tiếp tục thúc đẩy một khuôn khổ không thể chấp nhận được.

Đại sứ Nga nói: “Họ nhấn mạnh rằng không có lựa chọn thay thế nào cho 'định dạng Copenhagen' và 'công thức Zelensky'".

“Định dạng Copenhagen” là tên không chính thức được đặt cho các cuộc đàm phán hòa bình bắt đầu ở thủ đô Đan Mạch vào tháng 6/2023, quy tụ các đại diện của Brazil, Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức, Ấn Độ, Italy, Nhật Bản, Đức, Nhật Bản, Nam Phi, Saudi Arabia, Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine, Anh và Mỹ. Ba vòng thảo luận tiếp theo được tổ chức tại Saudi Arabia, Malta và Thụy Sĩ.

“Công thức Zelensky” đề cập đến kế hoạch hòa bình 10 điểm của nhà lãnh đạo Ukraine lần đầu tiên được công bố vào tháng 10/2022, trong đó có việc kêu gọi rút toàn bộ lực lượng Nga khỏi lãnh thổ Ukraine, bao gồm bán đảo Crimea và các tỉnh Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhzhia.

Các đề xuất hòa bình khác đã được đưa ra từ các quốc gia như Brazil, Trung Quốc và liên minh các nước châu Phi, nhưng cho đến nay vẫn chưa có đề xuất nào có thể đưa hai bên ngồi vào bàn đàm phán.

Trong khi đó, giống như Kiev, Washington khẳng định rằng việc quân đội Nga rút khỏi toàn bộ lãnh thổ Ukraine là điều kiện tiên quyết để chấm dứt xung đột và bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng sẽ phải có sự tham gia của Ukraine.

“Chúng tôi trung thành với nguyên tắc ‘không có gì về Ukraine nếu không có Ukraine.’ Chúng tôi sẽ không ủng hộ việc Ukraine bị buộc phải từ bỏ lãnh thổ”, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Newsweek. "Nga có thể nghĩ rằng con đường dẫn đến kết thúc cuộc chiến này là thông qua Washington, D.C. Điều này tất nhiên là không đúng."

Người phát ngôn trên nói thêm: “Và cần phải nói rõ, Nga không tìm cách sớm kết thúc cuộc chiến chống lại Ukraine”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cũng bày tỏ sự hoài nghi về tính chân thành trong các đề nghị hòa bình của Moskva: “Nga đã gửi tín hiệu rằng họ quan tâm đến lệnh ngừng bắn dọc theo các ranh giới hiện tại trong một thời gian dài. Họ đã công khai tuyên bố rằng việc chấp nhận quyền kiểm soát của Nga đối với lãnh thổ Ukraine là điều kiện tiên quyết cho các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, chúng tôi chưa thấy bất cứ điều gì cho thấy Nga thực sự sẵn sàng tham gia vào một cuộc đàm phán nào đó liên quan đến việc từ bỏ các yêu cầu tối đa của mình”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm: “Những gì Nga muốn là các điều khoản đầu hàng”.

Các quan chức Mỹ cũng lập luận rằng việc hỗ trợ Ukraine ngay cả trong một cuộc xung đột kéo dài là rất quan trọng đối với lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ. Nhưng Nga đã phẫn nộ trước điều này. Đại sứ Antonov cho rằng Washington đã không tính đến lợi ích của Nga, do đó làm trầm trọng thêm xung đột.

“Thay vì nghe và hiểu những yêu cầu chính của Nga - phi quân sự hóa và phi quân sự hóa những tên phát xít mới cũng như bác bỏ các kế hoạch bài Nga và gia nhập NATO đối với Kiev - Washington và các vệ tinh của họ chỉ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn”, ông Antonov nói.

Ông lưu ý rằng: “Họ chuyển vũ khí cho những con rối của mình và gọi đây là ‘sự đầu tư tốt’”. Họ nhắm mắt làm ngơ trước những tội ác trắng trợn của 'khách hàng' của họ, những người sử dụng thiết bị gây chết người để thực hiện tội ác chiến tranh và hành động khủng bố chống lại cơ sở hạ tầng công cộng, dân thường và thậm chí cả binh lính của chính họ”.

Tuy nhiên, các quan chức Ukraine và Mỹ cũng đưa ra cáo buộc ngược lại, cho rằng Nga phạm nhiều tội ác chiến tranh và kêu gọi truy tố các quan chức Nga ngay cả trong trường hợp có giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột. Những lời kêu gọi này đã tăng thêm sức nặng vào tháng 3 năm ngoái khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) có trụ sở tại The Hague, Hà Lan ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin liên quan đến các cuộc điều tra tội ác chiến tranh.

Moskva lập luận rằng những động thái như vậy chỉ thu hẹp con đường ngoại giao và làm tăng khả năng xảy ra xung đột trực tiếp giữa các cường quốc.

Cũng trong bài chia sẻ với tờ Newsweek, Đại sứ Antonov đề cập đến cách tiếp cận hiện tại của Mỹ trong các cuộc đàm phán. Ông tin tưởng rằng Mỹ sẽ phải là người thay đổi hướng đi nhằm đạt được một kết thúc chiến tranh bằng thương lượng.

Ông Antonov nói: “Không có triển vọng đàm phán với đất nước chúng tôi từ vị trí sức mạnh và áp lực trừng phạt. Tham vọng thống trị dai dẳng chỉ dẫn đến tác dụng ngược. Mỹ càng sớm nhận ra điều này thì thế giới càng sớm có cơ hội quay trở lại con đường phát triển ổn định, bền vững và có thể dự đoán được".