Gây áp lực với Mỹ, Saudi Arabia xem xét hợp tác với Trung Quốc, Nga về phát triển điện hạt nhân. Ảnh: AFP
Theo tờ Financial Times (FT) của Anh ngày 27/8, Saudi Arabia đang xem xét các nỗ lực xây dựng một nhà máy điện hạt nhân từ các quốc gia như Trung Quốc, Nga và Pháp, khi Vương quốc này cố gắng gây áp lực với Mỹ về một hiệp ước an ninh nhạy cảm.
Saudi Arabia từ lâu đã tìm kiếm năng lực hạt nhân dân sự của riêng mình và coi sự hỗ trợ của Mỹ đối với chương trình này là yêu cầu chính trong một thỏa thuận tiềm năng nhằm bình thường hóa quan hệ với Israel.
Một bước đột phá trong quan hệ giữa Israel và Saudi Arabia, nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, sẽ là một chiến thắng ngoại giao quan trọng đối với chính quyền Mỹ của Tổng thống Joe Biden, vốn coi đây là một ưu tiên.
Nhưng Washington đã phản đối yêu cầu của Saudi Arabia về không hạn chế trong việc làm giàu uranium của chính nước này. Với việc Mỹ nhất quyết đặt ra các hạn chế trên, Saudi Arabia đang xem xét các đề nghị thay thế để phát triển cơ sở hạt nhân từ các quốc gia khác như Trung Quốc, Nga và Pháp.
Tờ FT dẫn một nguồn tin về vấn đề này cho biết Saudi Arabia sẽ đưa ra quyết định dựa trên lời đề nghị tốt nhất. Trong khi đó, một nguồn tin khác lưu ý, trong khi Riyadh ủng hộ Mỹ hơn, nước được coi là có công nghệ tốt và đã là đồng minh thân cận của Saudi Arabia, thì những hạn chế của Washington đối với việc làm giàu uranium đang là rào cản của sự hợp tác giữa hai bên.
Trong những năm gần đây, Saudi Arabia đã xích lại gần hơn với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của nước này, đặc biệt mới đây Vương quốc vùng Vịnh trên đã được mời tham gia nhóm BRICS gồm các nền kinh tế mới nổi.
Năm ngoái, Riyadh đã đón tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự một hội nghị thượng đỉnh khu vực và vào tháng 3 năm nay, Bắc Kinh đã làm trung gian cho việc nối lại quan hệ hữu nghị giữa Saudi Arabia với đối thủ chính trong khu vực là Iran.
Nhưng Saudi Arabia vẫn phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ an ninh của Mỹ và muốn Washington đồng ý một hiệp ước phòng thủ chung để đổi lấy bất kỳ bình thường hóa quan hệ nào với Israel.
Theo cố vấn an ninh quốc gia Israel Tzachi Hanegbi, đầu tháng này, Israel cho biết họ sẽ không nhất thiết phản đối một thỏa thuận cho phép Saudi Arabia làm giàu uranium cho mục đích nghiên cứu.
Cố vấn an ninh Hanegbi nói với đài truyền hình công cộng Kan rằng không cần có sự đồng ý của Israel cho một động thái như vậy. Ông nói: “Ai Cập và Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất vận hành các trung tâm nghiên cứu hạt nhân và những trung tâm này không nguy hiểm. Hàng chục quốc gia đang vận hành các dự án hạt nhân dân sự và tăng cường nỗ lực hạt nhân để lấy năng lượng. Đây không phải là điều gây nguy hiểm cho họ cũng như các nước láng giềng".
Mặc dù bình luận của cố vấn an ninh Israel tập trung vào chương trình hạt nhân dân sự, Riyadh trước đó đã bày tỏ mong muốn phát triển bom hạt nhân.
Vào tháng 3/2018, Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman cho biết: "Saudi Arabia không muốn sở hữu bất kỳ quả bom hạt nhân nào, nhưng chắc chắn rằng nếu Iran phát triển bom hạt nhân, chúng tôi sẽ làm theo càng sớm càng tốt".
Kể từ đó, Riyadh và Tehran đã thiết lập lại quan hệ ngoại giao.