Đội dọn rác Sài Gòn Xanh. Ảnh: Al Jazeera
Họ lấy đồ ăn sáng và cười đùa bất chấp mùi hôi thối và sự lộn xộn. Rồi họ mặc bộ quần áo cao su màu xanh lục, xịt thuốc chống muỗi, đeo găng tay dài và lội xuống kênh.
Ngoc và các tình nguyện viên khác đều thuộc nhóm có tên Sài Gòn Xanh, đơn vị thường xuyên tổ chức các buổi dọn rác trên các kênh, rạch tại Thành phố Hồ Chí Minh. Họ kéo rác ra khỏi nước và bỏ vào túi để người thu gom rác mang đi.
Nhu Van Hoa, một thành viên mới gia nhập Sài Gòn Xanh vài tháng, sau khi len lỏi qua vùng nước dày đặc rác đã giơ đôi bàn tay đeo găng dính bùn đen của mình lên và nói: “Tôi phải dùng đến 3 lớp găng tay”.
Việc dọn dẹp diễn ra từ ba đến năm lần một tuần và thường rơi vào cuối tuần. “Chủ Nhật là lúc chúng tôi kêu gọi càng nhiều tình nguyện viên càng tốt, khoảng 100 đến 200 người, để dọn rác”, Ngoc nói với kênh Al Jazeera.
Các tình nguyện viên dùng găng tay và đồ cao su để phòng chống lây nhiễm bệnh. Ảnh: Al Jazeera
Phần lớn tình nguyện viên là sinh viên đại học, nhân viên nhà hàng, người lái xe ôm… với lịch làm việc không cố định nên Sài Gòn Xanh tạo thời gian biểu linh hoạt để mọi đối tượng đều có cơ hội tham gia.
Đội Sài Gòn Xanh thường chọn một địa điểm để dọn rác, sau đó liên hệ với đại diện chính quyền địa phương để xin phép. Đội cũng hỏi ý kiến chính quyền địa phương về địa điểm nào cần được dọn rác nhất.
Việc dọn rác thường diễn ra vào buổi sáng khi Mặt Trời không quá gắt và không khí vẫn tương đối mát mẻ. Do công việc này mang nhiều rủi ro với sức khỏe nên các thành viên đội Sài Gòn Xanh đã chủ động tiêm vaccine phòng nhiều bệnh và uống thuốc kháng HIV.
Đối với các tình nguyện viên Sài Gòn Xanh, rủi ro tiềm tàng không ngăn thể họ tiếp tục công việc. “Mỗi khi làm sạch xong các con kênh, tôi cảm thấy rất hạnh phúc”, Hoa nói với Al Jazeera.
Các tình nguyện viên không hề ngại ngần khi làm việc ở các kênh rạch ngập rác và bốc mùi. Ảnh: Al Jazeera
Công việc dọn rác có thể nguy hiểm, hôi hám và khó chịu, nhưng hiện có hàng trăm người như Hoa tham gia các sự kiện của Sài Gòn Xanh với hy vọng có thể truyền cảm hứng thay đổi đối với hơn 10 triệu cư dân của Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngoc cho biết chính quyền cũng tích cực dọn rác xung quanh thành phố, nhưng vì họ sử dụng máy móc và làm việc nhanh chóng nên người dân không nhận ra vấn đề rác thải nghiêm trọng như thế nào. Ngoc nói: “Điều đó tạo thành thói quen cứ ném rác sẽ có người nhặt”.
Do vậy, đội Sài Gòn Xanh thường ghi lại hình ảnh về công việc của họ và đưa lên mạng với kỳ vọng người dân ở một mức độ nào đó nhận ra vấn đề và từ đó ngừng ném rác thải bừa bãi.
Thành phố Hồ Chí Minh thải ra khoảng 9.500 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày. Hai bãi chôn lấp rác chính của thành phố đang tiến đến ngưỡng sức chứa tối đa. Các nhà chức trách đang xem xét phương pháp đốt hoặc chuyển đổi chất thải thành năng lượng trong tương lai.