Thứ trưởng Bộ KH&CN phát biểu tại buổi họp báo. Ảnh: TD
Vượt quyền hạn khi phát triển
Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy nêu quan điểm về việc hình thành khu công nghệ cao (CNC) là nằm trong chủ chương Nghị quyết của Đảng, chiến lược phát triển khoa học công nghệ qua các thời kỳ và theo thông lệ quốc tế.
Việt Nam có khu CNC Hoà Lạc, khu CNC TP Hồ Chí Minh, khu CNC Đà Nẵng và một số tỉnh đã bắt đầu nghiên cứu thành lập đề án khu CNC.
Thứ trưởng Bùi Thế Duy nêu dẫn chứng về một số khu CNC ở nhiều nước như thế giới như Trung Quốc, Đài Loan (Châu Á) hay Đức, Hà Lan (Châu Âu) với một số mô hình khá tập trung. Còn tại Việt Nam, khu CNC TP Hồ Chí Minh được định hướng là khu công nghiệp TP Hồ Chí Minh, là tiền đề thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, góp phần sự phát triển kinh tế, thu hút nhân lực, chuyên gia. Mô hình này đang đến giai đoạn 2 chuyên sâu hơn là hướng về công nghệ 4.0 với công nghệ vi mạch. Còn KCN Hoà Lạc được định hướng trở thành đô thị văn hoá, giáo dục, khoa học và công nghệ.
Thứ trưởng Bùi Thế Duy nêu những khó khăn trong việc phát triển khu CNC Hoà Lạc như khó khăn trong việc giải phóng mặt bằng; hình thành khu đô thị; giao thông. Muốn thu hút người lên làm việc thì phải có giao thông tốt, nhà ở.
“Biến một khu đồi núi rất khó phát triển nông nghiệp trở thành khu vực có tiềm năng phát triển văn hoá, giáo dục, công nghệ của thủ đô là mục đích của khu CNC Hoà Lạc. Dù có chậm nhưng vẫn giữ để phát triển tiềm năng trong tương lai. Sau một thời gian phát triển, bối cảnh đã thay đổi, một số khó khăn xuất hiện thì phải điều chỉnh”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói.
Thứ trưởng Bùi Thế Duy tin tưởng khi TP Hà Nội tiếp nhận giữ nguyên công nghệ lõi của khu CNC Hoà Lạc sẽ có đầu tư hơn về giao thông, phát triển khu đô thị xung quanh. Điều đó có nghĩa là giải quyết một số khó khăn hơn khi giao Bộ KH&CN quản lý.
Nhân rộng mô hình
Một lý do mà Thứ trưởng Bùi Thế Duy đưa ra chính là Việt Nam đã có kinh nghiệm phát triển một số khu CNC, vì thế ở giai đoạn tiếp theo, Bộ KH&CN được Chính phủ giao nhiệm vụ mới là thúc đẩy phát triển nhiều khu CNC trên cả nước.
Khu CNC Hòa Lạc được thành lập theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ từ năm 1998, hiện đang thuộc quyền quản lý của Bộ KH&CN. Khu có tổng diện tích quy hoạch gần 1.600ha được xây dựng theo mô hình thành phố khoa học với đầy đủ các tiện ích và những khu chức năng. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, việc phát triển Khu này còn nhiều khó khăn, chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
“Để tập trung cho nhiệm vụ này, Chính phủ thấy khi giao khu CNC Hoà Lạc cho TP Hà Nội sẽ thuận lợi hơn cho phát triển”, Thứ trưởng Bùi Thế Duy nói.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ KH&CN khẩn trương bàn giao Khu công nghệ cao Hoà Lạc cho TP Hà Nội quản lý trong quý I/2023.
Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị, Bộ KH&CN cần rà soát, đánh giá mô hình quản lý Khu Công nghệ cao Hòa Lạc để rút kinh nghiệm làm căn cứ tập trung phát triển, quản lý các khu công nghệ cao trên cả nước hoạt động hiệu quả.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh, Bộ KH&CN không chỉ làm một khu mà phải sản sinh ra nhiều khu công nghệ cao ở nhiều địa phương khác nhau và phải hoạt động thật hiệu quả.
Đến nay, Bộ KH&CN đã hoàn thiện, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Quyết định phê duyệt Đề án chuyển giao khu CNC Hòa Lạc về TP. Hà Nội.
Trước đó, để tăng cường hiệu quả quản lý và phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng đô thị hướng tới xây dựng thành phố thông minh, thành phố chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết số 15 ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về “Phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, thành phố Hà Nội đã có kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ KH&CN bàn giao Khu Công nghệ cao Hòa Lạc về thành phố quản lý.
Hiện Hà Nội đang thực hiện quy hoạch 2 thành phố trực thuộc Thủ đô là thành phố Bắc sông Hồng gồm các huyện Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn và thành phố phía Tây gồm khu vực Hòa Lạc - Xuân Mai. Theo lãnh đạo TP Hà Nội, vùng trung tâm của 2 thành phố là khu vực sân bay Nội Bài và Khu công nghệ cao Hoà Lạc - Đại học quốc gia Hà Nội. Đây là những cực tăng trưởng mới của thành phố, giúp kéo giãn mật độ dân cư khu vực nội đô và vực dậy kinh tế các huyện còn rất khó khăn, thậm chí là “vùng trũng” ở xung quanh lên.