Quang cảnh hội thảo.
Điều tra do liên danh Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế và Công ty Cổ phần tư vấn xây dựng và khoáng sản DICO thực hiện từ ngày 11/7/2022 đến 23/12/2022 với tổng kinh phí gần 2,7 tỉ đồng. Mục tiêu chung của nhiệm vụ nhằm đánh giá các tác động tổng hợp của toàn bộ các dự án phát triển điện gió để làm cơ sở đề xuất các giải pháp, chiến lược phát triển bền vững năng lượng tái tạo trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 và có tính đến năm 2030. Đối tượng thực hiện tại 31 dự án điện gió được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch và cấp chủ trương đầu tư tại Quảng Trị với tổng công suất 1.177,2 MW, trong đó có 19 dự án đã đi vào hoạt động và 12 dự án đang xây dựng.
Tại hội thảo, các đơn vị có liên quan đã trình bày đánh giá hiện trạng môi trường ở các khu vực tập trung phát triển dự án điện gió; báo cáo về những tác động tổng hợp (tích cực và tiêu cực) trong giai đoạn thi công và sau khi vận hành toàn bộ các dự án phát triển điện gió; cơ sở dữ liệu về điện gió bằng công nghệ viễn thám, hệ thống thông tin địa lý (GIS) phục vụ công tác quản lý và thử nghiệm ứng dụng công nghệ AI, 3 thiết bị bay không người lái (AUV) để chụp, phân tích, xử lý hình ảnh và dự báo, cảnh báo về sạt lở.
Kết quả điều tra đề xuất các giải pháp phát triển điện gió trước mắt và lâu dài một cách hợp lý nhằm giảm thiểu tối đa các tác động tiêu cực đến tài nguyên và môi trường, kinh tế - xã hội; các giải pháp giám sát môi trường sau khi tổng thể các dự án điện gió đi vào hoạt động; các giải pháp khả thi phục vụ thuận lợi công tác quản lý, quy hoạch và phát triển và bảo vệ môi trường bền vững ở địa phương.
Tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Võ Văn Minh, Đại học Đà Nẵng nhấn mạnh, phát triển điện gió ở Quảng Trị rất phù hợp. Việc điều tra, đánh giá tác động của các dự án điện gió đến môi trường, tài nguyên thiên nhiên và kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn 2021 - 2025 và có tính đến năm 2030 rất quan trọng và cần thiết, thể hiện rõ trách nhiệm đối với xã hội, môi trường tự nhiên. Qua đó, tỉnh Quảng Trị có căn cứ để quyết định cấp phép, hoạch định phát triển kinh tế-xã hội, triển khai các dự án sinh kế, an sinh xã hội, hạn chế các tác động tiêu cực đến môi trường thông qua các biện pháp kiểm soát một cách khoa học ô nhiễm.
Các nhà khoa học, chuyên gia, thống nhất sự phát triển các dự án điện gió có tác động nhất định đến môi trường, tài nguyên thiên nhiên và kinh tế - xã hội ở địa phương. Các tác động tiêu cực chủ yếu xảy ra trong giai đoạn chuẩn bị và thi công xây dựng như làm thay đổi không đáng kể chất lượng thành phần môi trường; nguy cơ sạt lở đất chủ yếu xảy ra ở taluy các tuyến đường giao thông và bãi thải, không có nguy cơ sạt lở ở khu dân cư; rửa trôi và xói mòn từ các khu vực có dự án điện gió, nhất là các bãi thải vào mùa mưa lũ... Tuy nhiên, trong giai đoạn vận hành các dự án điện gió, có nhiều tác động tích cực như làm giảm tỷ lệ phát thải khí các-bon hơn 100 lần so với các nguồn năng lượng không tái tạo; thay đổi sinh kế theo hướng có lợi, tăng nguồn thu và tạo việc làm, phát triển du lịch, dịch vụ đi kèm; góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng địa phương, nhất là mạng lưới giao thông…
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Văn Hợp, Trường Đại học Huế, đại diện nhóm chuyên gia thực hiện nhiệm vụ nhấn mạnh, sự phù hợp của quy hoạch điện gió đến năm 2030, tạo cơ hội phù hợp với xu thế phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam và thế giới. Mạng lưới giao thông đang phát triển với nhiều tuyến đường mới được xây dựng tạo thuận lợi cho giao thông liên thôn, xã và phát triển dự án. Phát triển điện gió sẽ đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, trong đó công nghiệp hóa nông - lâm nghiệp, du lịch và dịch vụ, sinh kế cộng đồng.
Tỉnh Quảng Trị có tiềm năng lớn phát triển điện gió. Quy hoạch phát triển các dự án điện gió đến năm 2030, nếu thực hiện được các giải pháp giảm thiểu các tác động tiêu cực trong giai đoạn chuẩn bị và thi công các dự án, tác động tích cực của phát triển điện gió sẽ tăng lên. Hệ thống cơ sở dữ liệu GIS, ArcGIS và các bản đồ số về các dữ liệu liên quan đến phát triển điện gió cần được cập nhật và sử dụng để phục vụ thuận lợi công tác quản lý và quy hoạch phát triển điện gió trên địa bàn tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn tới và đến năm 2030.
Phát biểu kết luận, ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị ghi nhận, đánh giá cao những kết quả nghiên cứu báo cáo thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các đơn vị tiếp thu ý kiến để hoàn thiện báo cáo trước khi nghiệm thu, công bố; chuyển giao các kết quả của nhiệm vụ để các cơ sở ngành, địa phương quản lý, khai thác sử dụng có hiệu quả; chủ động đề xuất các hướng nghiên cứu chuyên sâu hơn theo hướng khuyến cáo của nhiệm vụ để UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo thực hiện…